TP HCM: Chính sách phát triển nhà ở xã hội vướng nhiều rào cản

Theo Sở Xây dựng TP HCM, kết quả đầu tư xây dựng nhà ở cho công nhân, người thu nhập thấp, nhà ở sinh viên, đã hoàn thành, đưa vào sử dụng 23 dự án (chiếm 65%) với tổng diện tích đất 31,65 ha, 1.480.551 m2 sàn xây dựng, quy mô 18.085 căn hộ.

Tuy nhiên 23 dự án trên mới chỉ đạt 56% chỉ tiêu đề ra. Một trong những nguyên nhân khiến NOXH không phát triển trong thời gian qua do gói hỗ trợ nhà ở 30.000 tỷ đồng của Chính phủ đã kết thúc. Nhà đầu tư không có nguồn vốn ưu đãi vay để phát triển dự án, còn người mua nhà không còn nguồn vốn ưu đãi vay để mua nhà.

Bên cạnh đó, do chuẩn nghèo của TP từng giai đoạn luôn cao hơn chuẩn nghèo quốc gia, nên Ngân hàng Chính sách xã hội Việt Nam không bố trí nguồn vốn tín dụng của Chương trình cho vay hỗ trợ hộ nghèo về nhà ở cho Ngân hàng Chính sách xã hội Chi nhánh TPHCM.

Ngoài nguyên nhân thiếu hụt các gói kích cầu hỗ trợ người mua nhà, theo đánh giá của Sở Xây dựng, các quy định pháp luật liên quan còn nhiều hạn chế.

Theo đó, Luật Nhà ở 2014 quy định bên thuê mua, bên mua NoXH không được bán lại nhà ở trong thời hạn tối thiểu 5 năm, kể từ thời điểm thanh toán hết tiền thuê mua, tiền mua nhà ở. Trường hợp trong thời hạn 5 năm kể từ ngày bên mua, bên thuê mua đã thanh toán hết tiền mua, thuê mua nhà, nếu có nhu cầu bán chỉ được bán lại cho đơn vị quản lý NOXH.

Tuy nhiên, pháp luật chưa thể hiện rõ đơn vị nào sẽ kiểm tra, xác nhận đối với bên mua lại NOXH là đối tượng có đủ điều kiện để mua lại hay không; trình tự thủ tục đối với việc chuyển nhượng này; bên mua lại NOXH có tiếp tục được kế thừa thời gian bên bán đã thực hiện hay không.

Đối với các dự án phát triển NOTM, phát triển đô thị có quy mô sử dụng đất dưới 10 ha, pháp luật chỉ quy định chủ đầu tư phải thực hiện nghĩa vụ điều tiết về NoXH tại dự án, không quy định thời điểm, trình tự, thủ tục chủ đầu tư phải thực hiện hoàn tất nghĩa vụ về NOXH. Nhưng thực tế, hầu hết chủ đầu tư dự án đều chọn hình thức nộp bằng tiền tương đương giá trị quỹ đất 20% theo giá đất để thực hiện nghĩa vụ về NOXH. Quy định đã có nhưng chủ đầu tư chậm nộp tiền, và pháp luật cũng không nêu cách chế tài.

Để khắc phục và giải quyết những khó khăn của dự án NOXH TP HCM, Sở Xây dựng đã đề ra nhiều chính sách và kiến nghị như: tạo nguồn vốn dài hạn, ổn định với lãi suất ưu đãi để hỗ trợ chủ đầu tư vay thực hiện dự án NOXH và các đối tượng được hưởng chính sách về nhà ở được vay mua nhà. Bên cạnh đó, có chế tài đối với chủ đầu tư dự án nhà ở thương mại (NOTM) liên quan đến tiến độ triển khai NOTM có kèm NOXH.

Sở Xây dựng cũng kiến nghị cho phép thành lập doanh nghiệp chuyên biệt trực thuộc TP để đầu tư, phát triển, quản lý NOXH trên địa bàn. Theo đó sẽ ban hành quy định rõ về thời điểm, trình tự, thủ tục, cơ quan nhà nước có thẩm quyền trong việc xác định hoàn thành nghĩa vụ về NOXH.