Mở rộng chuyển đổi mô hình khu công nghiệp sinh thái tại TP. HCM

Nhanh chóng tìm quỹ đất quy hoạch KCN mới

Phát biểu tại buổi hội thảo, ông Võ Văn Hoan, Phó chủ tịch UBND TP. HCM cho biết, sau hơn 30 năm, trên toàn TP. HCM đang có 3 Khu chế xuất (KCX), 14 Khu công nghiệp(KCN) (hoạt động với tỷ lệ lấp đầy trên 80%), về cơ bản đã đáp ứng yêu cầu phát triển đặt ra ban đầu.

Về lũy kế, tính đến nay, các KCX, KCN trên địa bàn TP. HCM đã thu hút được trên 12 tỉ USD vốn đầu tư, giải quyết việc làm cho hơn 275.000 lao động, kim ngạch xuất khẩu hàng năm đạt đến 8 tỉ USD (ước chiếm khoảng 21% kim ngạch xuất khẩu của TP, không tính dầu thô).

Bên cạnh đó, các doanh nghiệp trong các KCX, KCN cũng đóng góp ngân sách hàng năm với con số gần 50.000 tỉ đồng.

Tuy nhiên, ngoài những thành tích nổi bật, vẫn còn một số hạn chế về việc phát triển KCX, KCN. Cụ thể, hiệu quả đầu tư của các khu vực phát triển này trong TP vẫn chưa cao trong cơ cấu đầu tư, giá trị gia tăng của sản phẩm, hiệu quả sử dụng tài nguyên và vẫn thâm dụng lao động phổ thông, cơ sở hạ tầng kỹ thuật và hạ tầng xã hội chưa hoàn thiện.

Theo tính toán, một số KCX, KCN cũng đã trải qua một nửa thời gian trong thời hạn 50 năm thuê đất của Nhà nước, TP. HCM buộc phải nhanh chóng tìm quỹ đất quy hoạch KCN mới, xây dựng mô hình khu công nghiệp phù hợp với mục tiêu, định hướng phát triển của TP trong thời gian tới. Đồng thời, tìm giải pháp, chiến lược chuyển đổi theo chiều sau để đẩy mạnh hiệu quả hoạt động của các KCX, KCN.

Lấy TP. HCM làm nơi thí điểm tiền đề

Mới đây, TP. HCM đã xây dựng xong Đề án "Định hướng phát triển các khu chế xuất, khu công nghiệp TP. HCM giai đoạn 2022-2030, tầm nhìn đến năm 2040". Hứa hẹn đây sẽ là tiền đề để nhân rộng chuyển đổi các KCN hiện hữu sang mô hình khu công nghiệp sinh thái tại TP. HCM và trên cả nước.

Theo Phó chủ tịch UBND TP. HCM Võ Văn Hoan, việc chuyển đổi các KCN, KCX hiện hữu và xây dựng mới các KCN, KCX sẽ theo các mô hình KCN chuyên ngành, KCN sinh thái, KCN phụ trợ, KCN công nghệ cao và KCN đô thị - dịch vụ như quy định tại Nghị định 35 của Chính phủ.

Trong thời gian tới TP. HCM sẽ thí điểm xây dựng một khu công nghiệp sinh thái ngay từ đầu gắn với công nghệ 4.0 trên cơ sở những lợi thế, điều kiện và khả năng thực hiện của Thành phố.

Đồng thời, TP. HCM cũng đang thí điểm chuyển đổi KCN Hiệp Phước thành KCN sinh thái theo hướng tiếp cận Dự án “Triển khai khu công nghiệp sinh thái tại Việt Nam theo hướng tiếp cận từ chương trình khu công nghiệp sinh thái toàn cầu”, chương trình hợp tác giữa Bộ Kế hoạch và Đầu tư cùng Chính phủ Thụy Sỹ, do chính Cục Kinh tế Liên bang Thụy Sỹ (SECO) tài trợ.

Tại dự án này hiện có khoảng 24 doanh nghiệp đăng ký tham gia chương trình chuyển đổi mô hình sản xuất sạch hơn, nhằm sử dụng hiệu quả nguyên, nhiên liệu, bền vững với môi trường.

Song hành cùng với TP. HCM, các tỉnh Cần Thơ, Đồng Nai, Đà Nẵng, Hải Phòng cũng hợp tác tham gia chương trình này, với các KCN thí điểm lần lượt như: Trà Nóc 1, 2, Amata, Hòa Khánh và Deep C.

Theo bà Nguyễn Thị Bích Ngọc, Thứ trưởng Bộ KH-ĐT, mô hình KCN sinh thái đã được cơ quan này phối hợp với SECO và Tổ chức phát triển công nghiệp Liên Hợp Quốc (UNIDO) bắt đầu thí điểm trong giai đoạn 2015-2019 tại Ninh Bình, Đà Nẵng và Cần Thơ.

Nhờ đó, trên 72 doanh nghiệp thực hiện hơn 900 giải pháp tiết kiệm năng lượng và sản xuất sạch hơn, tiết kiệm 76 tỉ đồng mỗi năm và huy động được khoảng 207 tỷ đồng từ khu vực tư nhân, cắt giảm được 32 tấn khí CO2 hàng năm, bước đầu đem lại hiệu quả về mặt kinh tế, xã hội và môi trường.

Theo nhận định của Thứ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư: “Thực tế, mô hình khu công nghiệp sinh thái chỉ thực sự phát huy vai trò tích cực đối với với chiến lược phát triển bền vững của quốc gia khi được nhân rộng trên cả nước, với các hỗ trợ về chính sách, công nghệ, tài chính, thông tin và cơ chế kết nối chặt chẽ giữa các cơ quan trong nước và các tổ chức quốc tế”.

Huỳnh Mai