Nghị định mới 'chặn đứng' việc cá nhân lợi dụng từ thiện để vụ lợi?

Những điểm mới đáng chú ý

Trong đó, ngoài các tổ chức được kêu gọi, vận động từ thiện như hiện nay thì Nghị định mới bổ sung thêm đối tượng là cá nhân có đủ năng lực hành vi dân sự tham gia vận động, tiếp nhận, phân phối nguồn đóng góp tự nguyện khắc phục khó khăn do thiên tai, dịch bệnh, sự cố; hỗ trợ bệnh nhân bệnh nhân mắc bệnh hiểm nghèo.

Ngoài ra, Nghị định mới cũng quy định, các cá nhân vận động có trách nhiệm thống nhất với tổ chức, cá nhân đóng góp để có phương án phân phối, sử dụng nguồn đóng góp tự nguyện còn dư hoặc chuyển cho Ủy ban MTTQ các cấp để thực hiện các chính sách an sinh xã hội nhằm đảm bảo phù hợp với mục tiêu cam kết với các tổ chức, cá nhân đóng góp. Các cá nhân công khai kết quả tiếp nhận, phân phối nguồn đóng góp tự nguyện trên phương tiện truyền thông. Chi phí cho hoạt động vận động, tiếp nhận, phân phối và sử dụng nguồn đóng góp tự nguyện do các cá nhân đứng ra vận động tự chi trả. Các cá nhân có trách nhiệm mở sổ ghi chép đầy đủ thông tin về kết quả tiếp nhận, phân phối tiền, hiện vật đóng góp tự nguyện theo đối tượng, địa bàn được hỗ trợ, gồm nhiều khoản tiếp nhận có điều kiện và địa chỉ cụ thể.

“Chính phủ ban hành Nghị định 93/2021/NĐ-CP thay thế Nghị định năm 2008 quy định về vận động, tiếp nhận, phân phối và sử dụng các nguồn đóng góp tự nguyện hỗ trợ khắc phục khó khăn do thiên tai, dịch bệnh, sự cố; hỗ trợ bệnh nhân mắc bệnh hiểm nghèo, là vô cũng cần thiết và giải quyết được nhu cầu cấp thiết hiện nay”, Luật sư Nguyễn Đức Hùng, Phó Trưởng Phòng tranh tụng, Công ty Luật TNHH TGS (thuộc Đoàn Luật sư Thành phố Hà Nội) nhận định.

Theo Luật sư Hùng, các điểm mới trong Nghị định 93/2021/NĐ-CP không chỉ khuyến khích, tạo điều kiện thuận lợi để các tổ chức, cá nhân phát huy tinh thần đoàn kết, tương thân tương ái, nhanh chóng hỗ trợ nhằm ổn định cuộc sống, khôi phục và phát triển sản xuất, sinh hoạt của người dân, mà còn tạo môi trường từ thiện minh bạch, rõ ràng, tránh các hiện tượng cá nhân lợi dụng từ thiện để vụ lợi.

“Có thể thấy, việc ban hành Nghị định 93/2021/NĐ-CP sẽ góp phần đảm bảo việc tổ chức vận động, tiếp nhận, phân phối và sử dụng các nguồn đóng góp tự nguyện được hiệu quả và kịp thời hơn”, Luật sư Hùng nói.

Trách nhiệm xử lý vi phạm vẫn chưa được cụ thể

Nghị định 93/2021/NĐ-CP ra đời rất kịp thời trong bối cảnh nhiều người nổi tiếng, nghệ sĩ bị “gọi tên” phải sao kê, công khai số tiền mà nhà hảo tâm quyên góp. Hiện nay, Cục Cảnh sát Hình sự, Bộ Công an đang thụ lý, kiểm tra, xác minh tố giác tội phạm và đơn tố cáo liên quan đến một số cá nhân trong hoạt động gây quỹ, quyên góp từ thiện, tài trợ trong đợt bão lũ ở miền Trung năm 2020.

Thực tế cho thấy, cũng bởi chưa có khung pháp luật rõ ràng và phù hợp, nhiều cá nhân tham gia hoạt động này mới rơi vào tình cảnh trớ trêu, vướng vào các vụ “lùm xùm” liên quan đến công khai, minh bạch trong hoạt động từ thiện hoặc các hành vi phạm pháp luật của tổ chức, cá nhân khi kêu gọi từ thiện.

Theo Luật sư Hùng, dù Nghị định mới cũng đã có đề cập đến trách nhiệm lưu trữ thông tin và công tác thanh tra, kiểm tra, giám sát, xử lý vi phạm nhưng chưa được cụ thể. Các quy định này càng rõ ràng, cụ thể thì sẽ càng dễ thực hiện, bảo đảm sự thống nhất ứng xử cho tất cả các bên tham gia, bao gồm cả phía cơ quan chức năng và chính quyền.

“Vì vậy, nếu các vướng mắc này không được giải quyết sớm thì đối tượng chịu thiệt thòi nhất chính là những người dân gánh chịu thiên tai, thảm hoạ”, Luật sư Hùng chia sẻ.