Nga bị ngắt khỏi hệ thống SWIFT, thanh toán quốc tế của ngân hàng Việt Nam có bị ảnh hưởng?

Mới đây, Mỹ, Anh và Liên minh châu Âu (EU) đã nhất trí ngắt kết nối nhiều ngân hàng của Nga khỏi hệ thống giao dịch liên ngân hàng SWIFT, trong gói các biện pháp trừng phạt thứ ba nhằm vào Moscow liên quan đến xung đột giữa Nga và Ukraine.

Đứng trước thay đổi trên, nhiều người đang lo ngại điều này sẽ ảnh hưởng tới giao dịch chuyển tiền từ Việt Nam sang Nga và ngược lại.

Theo Ngân hàng nhà nước (NHNN), ngay từ khi triển khai nghiệp vụ thanh toán quốc tế (TTQT), các Ngân hàng thương mại (NHTM) Việt Nam luôn xác định công nghệ là chìa khóa để mở cánh cửa hoạt động TTQT. Hầu hết các NHTM Việt Nam đều là thành viên của SWIFT và chủ yếu sử dụng công nghệ này trong dịch vụ TTQT. 

Ngoài ra, mỗi ngân hàng còn thiết kế những chương trình công nghệ riêng nhằm hiện đại hóa quá trình quản lý và vận hành mô hình hoạt động TTQT.

Cho đến thời điểm này, các giao dịch TTQT tại Việt Nam hiện được chủ yếu xử lý qua Dịch vụ SWIFT và Dịch vụ chuyển tiền Western Union (WU) do các tổ chức tín dụng, ngân hàng trong nước trực tiếp thỏa thuận, ký kết tham gia, hợp tác với các tổ chức quốc tế.

Trong đó, việc xử lý qua hệ thống SWIFT là chủ yếu và chủ lực, bởi đây là hệ thống thanh toán toàn cầu hiện đại, nhanh chóng, độ bảo mật rất cao và chi phí thấp hơn các giao dịch thanh toán truyền thống khác.

Theo số liệu tính đến cuối năm 2019, Việt Nam đứng thứ 15 khu vực châu Á - Thái Bình Dương, đứng thứ 54 các nước sử dụng SWIFT trên thế giới tính theo lưu lượng điện. Và tính đến hết tháng 6/2019, tổng số lưu lượng điện đạt 8,34 triệu, trong đó số điện gửi là 4,24 triệu (tăng 14,3% so với cùng kỳ 2018); Điện nhận là gần 4,1 triệu (tăng 8,6% so với cùng kỳ 2018). Các tổ chức tín dụng, ngân hàng đang sử dụng SWIFT là phương tiện thanh toán chủ yếu trong dịch vụ TTQT.

Như vậy, việc Nga bị ngắt khỏi hệ thống SWIFT có thể khiến các giao dịch thanh toán, chuyển tiền quốc tế từ Việt Nam sang Nga bị ảnh hưởng phần nào. 

Song, trong hoạt động thanh toán quốc tế của các ngân hàng thương mại, các phương tiện truyền tin được sử dụng còn có: Thư tín và telex... dù những kênh này không ưu việt như qua hệ thống SWIFT toàn cầu.

Trước SWIFT, Telex là phương tiện xác nhận message khả dụng duy nhất để chuyển tiền quốc tế. Bên cạnh đó, một số ngân hàng vẫn sử dụng thư tín trong những trường hợp đặc biệt như: không sử dụng Telex hoặc chưa được phép tham gia hệ thống SWIFT. 

Đến nay, 2 phương tiện trên vẫn còn đang được sử dụng nhưng không phổ biến.