Không bắt kịp hạn chót giá FIT, các dự án điện gió sẽ ra sao?

Theo Cục Điện lực và Năng lượng tái tạo (Bộ Công thương), ngoài nguyên nhân khách quan do dịch bệnh thì nhiều nhà máy điện gió chưa được công nhận COD bởi còn thiếu giấy tờ liên quan đến nghiệm thu công trình đảm bảo công tác phòng cháy chữa cháy.

Theo quy định tại Nghị định số 06/2021/NĐ-CP (Điều 23 khoản 3), công trình, hạng mục được đưa vào khai thác, sử dụng khi đáp ứng điều kiện được nghiệm thu theo quy định và cơ quan nhà nước có thẩm quyền kiểm tra công tác nghiệm thu ra văn bản chấp thuận kết quả nghiệm thu của chủ đầu tư. Một trong những căn cứ chấp thuận hoàn thành hạng mục công trình là văn bản chấp thuận nghiệm thu về phòng cháy chữa cháy.

Nhiều chủ đầu tư dự án điện gió rất sốt ruột về việc thiếu giấy tờ, bởi nếu không kịp có để hoàn thiện hồ sơ đủ điều kiện công nhận COD trước ngày 31/10/2021 thì số phận của dự án chưa biết sẽ đi đâu về đâu khi không nhìn thấy dòng tiền vào để trả nợ các khoản vay.

Sẽ đối mặt với vấn đề gì  khi điện gió không kịp công nhận COD?

Trước thời điểm hết hạn chính sách, các dự án không kịp vận hành sẽ rơi vào thời điểm "trống" chính sách và buộc phải chờ Chính phủ ban hành cách áp dụng giá mới.

Doanh nghiệp sẽ rơi vào tình trạng giống như điện mặt trời là hoàn thành mà không có giá, không tạo doanh thu, không có tiền trả ngân hàng (đặc thù của điện gió là tỷ suất đầu tư rất lớn)…

Chủ tịch Hiệp hội Điện gió và Mặt trời tỉnh Bình Thuận Bùi Văn Thịnh cho hay: dự đoán khoảng 50% các dự án điện không đáp ứng được điều kiện để hòa lưới, kéo theo rất nhiều hệ lụy từ vỡ phương án tài chính, công ty phá sản, nhà đầu tư nước ngoài rút khỏi Việt Nam.

Đại diện Hội đồng Năng lượng Gió Toàn cầu (GWEC) Mark Hutchinson cũng cho biết, việc gia hạn giá FIT thêm 6 tháng cho các dự án điện gió sau ngày 31/10 năm nay sẽ tránh rủi ro cho gần 7 tỷ USD (trong đó hơn 6,5 tỉ USD chi phí tài sản cố định, 151 triệu USD chi phí vận hành trong 25 năm vòng đời các dự án) và gần 21.000 việc làm trong tương lai ở Việt Nam.

Doanh nghiệp đề xuất

Trong nhiều tháng qua, các nhà đầu tư điện gió và UBND các tỉnh, thành phố có dự án điện gió như Gia Lai, Đắk Nông, Trà Vinh, Sóc Trăng, Cần Thơ, Bình Thuận… đã gửi các báo cáo, kiến nghị lên Thủ tướng Chính phủ và Bộ Công thương xin lùi thời hạn COD từ 2 tháng đến một năm.

Đại diện Hội đồng Năng lượng Gió Toàn cầu (GWEC) cho rằng, nếu không có các biện pháp cứu trợ cho ngành điện gió bằng việc cho phép giãn thời hạn áp dụng cơ chế giá FIT thêm ít nhất 6 tháng, những dự án này sẽ chịu những tổn thất ngoài dự kiến do đại dịch gây ra. Quyết định lùi thời hạn áp dụng giá FIT không chỉ đảm bảo tính khả thi các dự án điện gió trên bờ mà còn khuyến khích đầu tư vào ngành điện gió ngoài khơi trong tương lai.

Có ý kiến cho rằng, để đảm bảo hài hòa quyền lợi giữa nhà đầu tư và Nhà nước khi họ bỏ vốn lớn vào năng lượng tái tạo giúp đảm bảo an ninh năng lượng.

Vì lẽ đó, Nhà nước cần khảo sát tình hình thực tế tại doanh nghiệp. Nếu doanh nghiệp chậm vận hành vì dịch bệnh chứ không phải lỗi của họ thì nên có cơ chế đảm bảo quyền lợi, lùi thời hạn được hưởng giá ưu đãi cho họ. Nên lùi đúng bằng khoảng thời gian các quy định giãn cách xã hội tác động đến doanh nghiệp.