Vì sao Tổng công ty Hàng hải Việt Nam không được chấp thuận giảm tỷ lệ cổ phần Nhà nước?

Mới đây, Ủy ban Quản lý vốn Nhà nước tại doanh nghiệp vừa có Văn bản số 1493/UBQLV-TH, cho ý kiến về Đề án cơ cấu lại Tổng công ty Hàng hải Việt Nam-CTCP (VIMC) giai đoạn 2021-2025.

Theo đó, về cơ cấu lại tỷ lệ cổ phần Nhà nước nắm giữ tại Công ty mẹ - VIMC, Ủy ban Quản lý vốn Nhà nước tại doanh nghiệp cho rằng, tại dự thảo Đề án, VIMC đề xuất giảm tỷ lệ cổ phần Nhà nước nắm giữ tại Công ty mẹ - VIMC từ 99,47% xuống 65%. Tuy nhiên, Ủy ban Quản lý vốn Nhà nước tại doanh nghiệp cho rằng, giai đoạn 2021 - 2025 tỷ lệ cổ phần Nhà nước nắm giữ cần đảm bảo tối thiểu như hiện tại (99,47%).

Lý do được Ủy ban Quản lý vốn Nhà nước tại doanh nghiệp đưa ra bởi cảng biển là bộ phận quan trọng của kết cấu hạ tầng hàng hải, kết cấu hạ tầng kinh tế-xã hội, được xác định là một trong ba khâu đột phá chiến lược, cần ưu tiên đầu tư bảo đảm hài hòa giữa phát triển kinh tế-xã hội với quốc phòng-an ninh và an sinh xã hội, thích ứng với biến đổi khí hậu; góp phần giữ vững độc lập, chủ quyền biển đảo, tăng cường hợp tác quốc tế về biển, duy trì môi trường hòa bình, ổn định và phát triển bền vững.

Ngoài ra, VIMC là doanh nghiệp Nhà nước, hoạt động sản xuất kinh doanh trên ba lĩnh vực: vận tải biển, cảng biển, logistics với mạng lưới rộng khắp cả nước, đồng thời định hướng, xây dựng mạng lưới khu vực và toàn cầu; quản lý trực tiếp và gián tiếp 14 cảng biển có vị trí địa lý quan trọng, liên quan đến quốc phòng-an ninh quốc gia. Trong đó có hai cảng biển đặc biệt, 12 cảng biển loại I.

Lý do nữa là VIMC phát huy vai trò dẫn dắt của doanh nghiệp Nhà nước trong việc hình thành và mở rộng các chuỗi sản xuất, cung ứng và chuỗi giá trị; tối ưu hóa các nguồn lực về vốn, đất đai, thương hiệu, truyền thống, lịch sử... tại doanh nghiệp.

Mặt khác, Ủy ban Quản lý vốn Nhà nước tại doanh nghiệp đã có văn bản số 282/UBQLV-TH ngày 12/9/2022 gửi Bộ Kế hoạch và Đầu tư đề nghị tổng hợp, báo cáo cấp có thẩm quyền về việc tiếp tục duy trì tỷ lệ nắm giữ cổ phần của Nhà nước tại Công ty mẹ-VIMC như hiện nay là 99,47% trong giai đoạn 2021 -2025, đảm bảo phù hợp với quy định tại Quyết định số 22/2021/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ.

Về cơ cấu lại tỷ lệ cổ phần Nhà nước nắm giữ tại các doanh nghiệp thành viên của Công ty mẹ - VIMC, theo Ủy ban Quản lý vốn Nhà nước tại doanh nghiệp, trong lĩnh vực vận tải biển, định hướng phát triển vận tải biển tại VIMC giai đoạn 2021 - 2025 là đầu tư đội tàu thế hệ mới, hiện đại, trọng tâm phát triển đội tàu vận tải container đáp ứng nhu cầu phát triển các tuyến vận tải quốc tế đạt hiệu quả cao.

Hiện tại, các doanh nghiệp thành viên sở hữu đội tàu biển (chủ yếu là tàu vận tải hàng rời, hàng khô) đã hoạt động khai thác, kinh doanh bình quân trên 20 năm, trong quá trình vận hành bộc lộ nhiều hạn chế, khiếm khuyết.

Cụ thể là tiêu hao nhiên liệu cao, chi phí sửa chữa, lãi vay lớn dẫn đến kém lợi thế so với các đối thủ cạnh tranh. Hoạt động sản xuất kinh doanh của các doanh nghiệp thành viên suy giảm nghiêm trọng, thua lỗ kéo dài; hiện tại, tồn tại một số doanh nghiệp lỗ lũy kế, âm vốn chủ sở hữu, bao gồm: Công ty cổ phần Vận tải biển và Thương mại Phương Đông, Công ty cổ phần Vận tải và thuê tàu biển Việt Nam.

Vì vậy, Đề án đề xuất giảm tỷ lệ cổ phần Nhà nước nắm giữ tại các doanh nghiệp thành viên thuộc lĩnh vực vận tải biển tại Dự thảo là phù hợp thực trạng, định hướng hoạt động sản xuất kinh doanh trong lĩnh vực vận tải biển của VIMC.

Theo Ủy ban Quản lý vốn Nhà nước tại doanh nghiệp, mục tiêu phát triển lĩnh vực dịch vụ hàng hải và logistics giai đoạn 2021-2025 được xác định, cụ thể: phát triển một thương hiệu duy nhất về hoạt động logistics tích hợp có năng lực cạnh tranh cao, hoạt động trên nền tảng công nghệ số, thiết kế và cung cấp các giải pháp tối ưu trong dịch vụ chuỗi logistics khép kín đối với hoạt động cảng biển-vận tải biển-dịch vụ logistics của VIMC.

Giai đoạn 2016 - 2020, các doanh nghiệp dịch vụ hàng hải và logistics của VIMC có quy mô nhỏ, hạn chế về nguồn lực đầu tư mở rộng, nâng cấp phương tiện vận tải, phát triển cơ sở hạ tầng logistics. Năng lực và lợi thế cạnh tranh thấp so với các doanh nghiệp FDI và doanh nghiệp tư nhân hoạt động cùng lĩnh vực/thị trường. Mặt khác, cơ chế hoạt động linh hoạt, tự chủ còn nhiều hạn chế, cung cấp các dịch vụ cơ bản hoặc đơn lẻ, giá trị gia tăng thấp và thiếu tính kết nối, hoạt động quản trị doanh nghiệp còn chưa chuyên nghiệp theo tiêu chuẩn quốc tế.

Do đó, nội dung đề xuất giảm tỷ lệ cổ phần Nhà nước nắm giữ tại các doanh nghiệp thành viên thuộc lĩnh vực dịch vụ hàng hải và logistics theo dự thảo đề án là phù hợp thực trạng, định hướng hoạt động sản xuất kinh doanh.

Theo báo cáo của VIMC, sáu tháng đầu năm 2022, sản lượng vận tải biển toàn VIMC đạt 10,9 triệu tấn (đạt 89% cùng kỳ 2021; chiếm 57% kế hoạch 2022); sản lượng hàng thông qua cảng là 64 triệu tấn (đạt 94% cùng kỳ 2021; chiếm 48% so kế hoạch năm nay).

Với lượng vận tải hàng hóa thông qua lớn, doanh thu hợp nhất của VIMC đạt 7.972,8 tỷ đồng, lợi nhuận hợp nhất đạt 2.225 tỷ đồng, trong đó Công ty mẹ đạt 1.192 tỷ đồng doanh thu và 425,7 tỷ đồng lợi nhuận.

“Khối vận tải biển trong sáu tháng đầu năm 2022 tiếp tục ghi nhận kết quả tích cực mặc dù thị trường nhiều biến động, lợi nhuận toàn khối ước đạt 1.766,7 tỷ đồng (bằng 137% kế hoạch 2022). Các đơn vị của Tổng công ty đã bám sát, tận dụng cơ hội thị trường tốt vào thời điểm cuối tháng Hai và đầu tháng Ba để kịp thời điều chỉnh, ký hợp đồng với mức cao, tiếp tục duy trì các hợp đồng định hạn với mức giá tốt,” lãnh đạo VIMC cho hay.

Bên cạnh đó, khối cảng biển đều có kết quả lợi nhuận cao như Cảng Hải Phòng (410 tỷ đồng), Cảng Sài Gòn (200 tỷ đồng), Cảng Đà Nẵng (160,8 tỷ đồng)…

Thị trường vận tải biển các tháng cuối năm sẽ phụ thuộc rất lớn vào diễn biến của cuộc xung đột Nga-Ukraine và giá dầu sẽ diễn biến khó lường, tuy nhiên, phía VIMC nhìn nhận, giá cước cũng đã có dấu hiệu chững lại và suy giảm nhẹ kể từ sau khi chuỗi cung ứng toàn cầu ổn định trở lại.

An Như