Thiếu linh kiện, doanh nghiệp ngành ô tô lại “khó chồng khó”
Hiện nay, nhiều nước trên thế giới còn siết chặt các hoạt động, ảnh hưởng đến các nhà máy linh kiện cung cấp cho ngành ô tô. Điều này ảnh hưởng không nhỏ đến các doanh nghiệp ô tô trong nước vì thiếu hụt linh kiện, nguồn cung.
Sức mua trên thị trường ôtô đang dần hồi phục sau thời gian dài giãn cách xã hội, một phần nhờ vào chính sách giảm 50% phí trước bạ đối với xe sản xuất, lắp ráp trong nước. Tuy nhiên, hiện tại nhiều doanh nghiệp (DN) sản xuất, lắp ráp ôtô trong nước đang gặp khó khăn vì thiếu hụt linh kiện, phụ tùng. Đặc biệt, tình trạng khan hiếm chất bán dẫn ảnh hưởng nghiêm trọng đến sản xuất, lắp ráp ôtô trong nước lẫn khu vực.
Cụ thể, hãng VinFast chỉ mới bàn giao được 40 xe điện VF e34 cho khách hàng trong tháng 1. Nguyên nhân được hãng xe này đưa ra là do một số linh kiện nhập khẩu về Việt Nam chậm hơn so với kế hoạch. VinFast đang nỗ lực cùng với các đối tác giải quyết khó khăn về nguồn cung linh kiện để đẩy mạnh tốc độ bàn giao xe VF e34 cho khách hàng trong thời gian tới.
Trao đổi về vấn đề này, ông Phạm Văn Dũng, Tổng Giám đốc Công ty Ford Việt Nam, hy vọng năm nay, sức tiêu thụ sẽ tốt hơn với điều kiện dịch bệnh được kiểm soát. Tuy nhiên, theo nhận định của giới chuyên môn, doanh số ôtô tại Đông Nam Á và Việt Nam nói riêng chưa thể phục hồi mạnh mẽ trong năm 2022. Nguyên nhân đến từ việc hầu hết các quốc gia trong khu vực vẫn tiếp tục kiểm soát các hoạt động để bảo đảm phòng chống dịch Covid-19 làm ảnh hưởng đến sức mua. Chưa kể, các nhà sản xuất ôtô cũng gặp khó khăn do thiếu hụt phụ tùng, linh kiện.
Mới đây, báo cáo của Tổng cục Hải quan cho thấy trong tháng 1-2022, các DN lắp ráp sản xuất ôtô tại Việt Nam đã chi 395 triệu USD để nhập khẩu linh kiện, phụ tùng ôtô các loại, giảm 7,8% so với tháng 12-2021. Do hiện nay phần lớn linh kiện, phụ tùng cho các DN ôtô đều phải nhập khẩu nên tình trạng thiếu hụt trên toàn cầu ảnh hưởng rất lớn đến ngành ôtô trong nước. Trong khi đó, ngành công nghiệp phụ trợ thời gian qua cũng có bước phát triển nhất định nhưng vẫn chưa như mong đợi.
Chẳng hạn, trong năm 2017, cả nước có 5 DN đạt được chứng chỉ để tham gia sản xuất linh kiện cho ngành ôtô, đến thời điểm này đã có 21 DN đạt chứng chỉ, thế nhưng mới đáp ứng một phần rất nhỏ nhu cầu trong nước. Vì vậy, theo giới chuyên môn, để ngành ôtô trong nước phát triển bền vững, rất cần sự lớn mạnh của ngành công nghiệp phụ trợ.
Để khắc phục tình trạng thiếu hụt linh kiện, ông Nguyễn Trung Hiếu, đại diện hãng Toyota Việt Nam cho hay, để ứng phó với tình trạng thiếu hụt phụ tùng, linh kiện lắp ráp ôtô, DN phải chủ động nguồn cung linh kiện, tăng cường số lượng nhà cung ứng. "Nếu để các nhà cung ứng trong nước "tự bơi" để đạt được chứng chỉ sẽ rất lâu. Do đó, DN sản xuất ôtô cũng như nhà nước cần phải hỗ trợ để giúp họ nhanh chóng đạt được tiêu chuẩn mà ngành ôtô yêu cầu”.
Còn đại diện Hyundai Thành Công cho biết, ngoài nguồn nhập khẩu, hãng đang phải chủ động tìm kiếm nguồn linh kiện từ các DN trong nước, kể cả mua công nghệ để nhanh chóng sản xuất linh kiện.
Theo đại diện VinFast, thiếu hụt nguồn linh kiện xảy ra trên toàn cầu chứ không riêng gì ở Việt Nam. Do đó, DN ôtô cần phải chủ động về giải pháp, trực tiếp ký hợp đồng với nhà cung ứng tốt, kể cả tìm kiếm thêm đối tác mới. Ngoài ra, DN ôtô cũng cần chia sẻ kế hoạch phát triển để đối tác chuẩn bị kế hoạch phù hợp nhằm đáp ứng nhu cầu kịp thời.
Chia sẻ quan điểm của mình, chuyên gia về ôtô Nguyễn Minh Đồng cho rằng, để khuyến khích DN nước ngoài đầu tư sản xuất linh kiện, nhà nước cần phải đánh thuế cao đối với những loại linh kiện đơn giản, dễ sản xuất, đầu tư ít. Còn những linh kiện phức tạp thì nên miễn giảm thuế để hỗ trợ DN tạo ra sản phẩm có giá thành hợp lý. Ngoài ra, cần ưu đãi về thuê đất, thuế trong vòng 10 năm. "Linh kiện sản xuất ra có chất lượng cao, xuất khẩu được sẽ được miễn giảm thuế, còn hàng không đạt sẽ bị đánh thuế cao".
“Tương tự, các DN ôtô cũng kiến nghị nhà nước sớm có chính sách hỗ trợ kịp thời như: miễn giảm thuế nhập khẩu linh kiện, khuyến khích các nhà cung ứng linh kiện trong nước đạt được sản lượng đủ lớn để có được giá thành tốt. Song, để được như vậy, nhà nước cần đánh giá lại các chính sách thuế, như thuế tiêu thụ đặc biệt - còn quá cao, cần xem xét phù hợp để thúc đẩy ngành ôtô trong nước phát triển”, vị chuyên gia nêu ý kiến.
