Phó Thủ tướng Lê Minh Khái nói về tình trạng sở hữu chéo trong ngành ngân hàng

Sáng ngày 8/6, đặt câu hỏi chất vấn với Phó Thủ tướng Lê Minh Khái, đại biểu Hà Sỹ Đồng (đoàn Quảng Trị) đề nghị Phó Thủ tướng cho ý kiến về đánh giá của Ủy ban Kinh tế Quốc hội rằng tình trạng sở hữu chéo, thao túng lợi ích nhóm trong lĩnh vực ngân hàng vẫn rất đáng lo ngại, kéo theo nguy cơ rủi ro chéo trong hệ thống tài chính ngân hàng, đặc biệt khi sự kiện Vạn Thịnh Phát nổ ra đầu hồi tháng 10/2022.

Đối với câu hỏi này, Phó Thủ tướng cho biết ngân hàng thương mại và các tổ chức tín dụng là một định chế đặc biệt, vừa huy động vốn và vừa cho vay, có nghĩa là không phải sử dụng vốn của mình mà sử dụng vốn huy động, là một ngành nghề kinh doanh có điều kiện.

Do đó, việc kiểm soát, giám sát, quản lý theo những tiêu chuẩn là hết sức nghiêm ngặt, trong đó có việc sở hữu chéo sẽ tác động đến những hành vi thao túng trong hoạt động của ngân hàng và đặc biệt là các hoạt động tín dụng.

Đối với xử lý sở hữu chéo trong các ngân hàng, Phó Thủ tướng cho biết thời gian qua, Ngân hàng Nhà nước, Chính phủ đã rất quan tâm tới vấn đề sở hữu chéo trong hệ thống tài chính, ngân hàng. Trong đó, Ngân hàng Nhà nước thời gian qua đã rất tích cực tổ chức kiểm tra, thanh tra, xử lý nhưng vẫn còn khó khăn...

“Vốn điều lệ nếu được công khai thì chúng ta xử lý được ngay và không còn trường hợp sở hữu chéo mà chúng ta phát hiện trên hồ sơ, sổ sách. Tuy nhiên, trong thực tế thì có thể là đứng tên hộ, có thể là nhờ người... nên cũng rất khó khăn. Do đó, trong quá trình kiểm tra, đánh giá, nhận định và kết luận những vấn đề này đòi hỏi cũng phải có sự phối hợp của các ngành, các cấp, đặc biệt là các cơ quan bảo vệ pháp luật thì mới giải quyết được”, Phó Thủ tướng chỉ ra.

Bên cạnh đó, Phó Thủ tướng cũng nêu rõ trong sở hữu chéo không chỉ sở hữu về vốn mà sở hữu về các hoạt động của ngân hàng như đầu tư, tín dụng. Ông lấy ví dụ về việc dành tín dụng cho những nhóm lợi ích có sở hữu chéo ngầm thì cũng rất nguy hiểm, sẽ làm méo mó các hoạt động kinh tế, không công khai, minh bạch và sẽ làm ảnh hưởng tới môi trường chung.

“Việc này Chính phủ đã chỉ đạo và Ngân hàng Nhà nước cũng thường xuyên thanh tra, sắp tới để hạn chế đến mức tối đa đối với sở hữu chéo trong ngành ngân hàng, Chính phủ cũng đã chỉ đạo Ngân hàng Nhà nước”, Phó Thủ tướng cho biết và nêu một số giải pháp liên quan tới vấn đề này trong thời gian tới.

Thứ nhất, hoàn thiện về cơ chế, chính sách, rà soát lại hết tất cả những quy định liên quan tới hoạt động của hệ thống các ngân hàng thương mại để hoàn thiện theo quy định.

Phó Thủ tướng Lê Minh Khái cho biết, cuối tuần vừa rồi các vị đại biểu Quốc hội đã thảo luận về đề xuất là sửa Luật Các tổ chức tín dụng và đề cập nhiều tới vấn đề này, ông đề nghị trong thời gian tới với trí tuệ của đại biểu Quốc hội thì đóng góp vào dự án luật này làm sao có một căn cứ pháp lý hết sức vững chắc để chúng ta có căn cứ chúng ta kiểm soát, chúng ta quản lý và xử lý những trường hợp này.

Thứ hai, phải tăng cường cơ quan thanh tra, kiểm tra, giám sát.

“Kinh nghiệm là hoạt động thanh kiểm tra, giám sát phải hoạt động độc lập, phải đủ năng lực và phải triển khai hoạt động thanh tra hết sức hiệu lực, hiệu quả, hết sức trọng tâm, trọng điểm. Làm hết nhưng đánh đúng, đánh trúng thì chúng ta xử lý được tình huống. Còn nếu chúng ta thiết kế một mô hình, tổ chức và cán bộ năng lực không đáp ứng yêu cầu thì cũng không thực hiện được”, Phó Thủ tướng nhấn mạnh.

Thứ ba, hệ thống kiểm soát nội bộ phải tự phát hiện ra. Nếu có sự lệch chuẩn cho vay chung hay lệch tiêu chuẩn thì phải xử lý kịp thời trong nội bộ của ngân hàng và Ngân hàng Nhà nước xem như các cơ quan kiểm tra, kiểm soát nội bộ là một cánh tay dài của thanh tra Ngân hàng Nhà nước để xử lý.

Bên cạnh đó, Phó Thủ tướng cũng nhấn mạnh rằng các giải pháp xử lý rủi ro liên quan tới sở hữu chéo phải “công khai, minh bạch”, nếu phát hiện là xử lý nghiêm để các nhà đầu tư cả trong và ngoài nước, cũng như Nhân dân có những thông tin để kiểm tra, giám sát.

Minh Anh