Nhà đầu tư nên thận trọng trong việc mua trái phiếu doanh nghiệp
Các tổ chức tín dụng và DN bất động sản hiện là các nhà phát hành trái phiếu doanh nghiệp lớn nhất trên thị trường. Tuy nhiên thị trường này vẫn tiềm ẩn một số rủi ro, cần giám sát chặt chẽ để thị trường phát triển lành mạnh.
Theo Bộ Tài chính, sau 11 tháng triển khai các quy định mới về phát hành trái phiếu doanh nghiệp (TPDN), thị trường TPDN tiếp tục là kênh huy động vốn quan trọng của các doanh nghiệp trong bối cảnh tín dụng ngân hàng được Ngân hàng Nhà nước điều hành thận trọng với khối lượng phát hành đạt trên 495.000 tỷ đồng, trong đó khối lượng TPDN phát hành riêng lẻ chiếm 94,5%, còn lại là TPDN phát hành ra công chúng chiếm 5,5% tổng khối lượng phát hành.
Các tổ chức tín dụng và doanh nghiệp bất động sản là các nhà phát hành lớn nhất trên thị trường chiếm lần lượt 34% và 27,7% tổng khối lượng phát hành, còn lại là các doanh nghiệp thương mại, dịch vụ, sản xuất và công ty chứng khoán.
Để tăng cường hiệu quả quản lý, Bộ Tài chính đã chỉ đạo Ủy ban Chứng khoán Nhà nước (UBCKNN) triển khai các đoàn kiểm tra về tình hình phát hành, cung cấp các dịch vụ liên quan đến TPDN tại một số DN phát hành và công ty chứng khoán.
Trên cơ sở kết quả kiểm tra tại 09 công ty chứng khoán và 2 doanh nghiệp phát hành, Ủy ban Chứng khoán Nhà nước đã triển khai thủ tục xử phạt vi phạm hành chính đối với 2 doanh nghiệp phát hành là VsetGroup và Apec Group cùng 1 công ty chứng khoán.
Công ty Cổ phần Tập đoàn VsetGroup bị xử phạt do có hành vi chào bán TPDN thông qua phương tiện thông tin đại chúng cho đối tượng nhà đầu tư không xác định mà không đăng ký với UBCKNN theo quy định của pháp luật chứng khoán; số tiền xử phạt vi phạm hành chính là 600 triệu đồng và đã yêu cầu DN phải thu hồi toàn bộ trái phiếu đã phát hành Hiện nay, UBCKNN đang tiếp tục thực hiện thủ tục để xử phạt Công ty Tập đoàn Cổ phần Tập đoàn Apec Group đối với hành vi tương tự.
Trong thời gian tới, UBCKNN sẽ tiếp tục kiểm tra, kiểm soát chặt chẽ việc phát hành trái phiếu của các DN phát hành với quy mô lớn so với vốn tự có, phát hành không có tài sản đảm bảo (TSĐB) và phát hành nhiều đợt.
Nhà đầu tư nên cẩn trọng
Qua công tác quản lý giám sát, Bộ Tài chính nhận thấy thị trường có một số vấn đề như một số doanh nghiệp phát hành với khối lượng lớn gấp nhiều lần vốn chủ sở hữu. Thị trường TPDN vẫn tiềm ẩn một số rủi ro, cần giám sát chặt chẽ để thị trường phát triển lành mạnh.
Phần lớn tài sản đảm bảo của trái phiếu là bất động sản hình thành trong tương lai hoặc cổ phiếu doanh nghiệp - giá trị của tài sản đảm bảo chịu ảnh hưởng diễn biến của thị trường...
Một điểm đáng lưu ý, theo thống kê của Bộ Tài chính, trong số các trái phiếu doanh nghiệp phát hành riêng lẻ các tháng đầu năm 2021, trái phiếu doanh nghiệp có tài sản đảm bảo chiếm 50,9%.
Trái phiếu không có tài sản đảm bảo chiếm 49,1%. Trong đó, trái phiếu do các tổ chức tín dụng và công ty chứng khoán phát hành chiếm 76%.
Tuy nhiên, dù trái phiếu doanh nghiệp có tài sản đảm có tỷ trọng lớn hơn, nhưng nhà đầu tư chưa thể an tâm hoàn toàn do chất lượng tài sản bảo đảm, bởi lẽ, tài sản đảm bảo chủ yếu là các dự án, tài sản hình thành trong tương lai hoặc cổ phiếu của doanh nghiệp.
Bộ Tài chính khuyến nghị trước khi cân nhắc mua TPDN riêng lẻ, nhà đầu tư cần nghiên cứu các quy định về điều kiện, tài liệu chứng minh và các quy định về xử phạt vi phạm đối với nhà đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp.
Ngoài ra, sau khi mua trái phiếu, nhà đầu tư cần thường xuyên cập nhật về tình hình tài chính, khả năng trả nợ của DN phát hành và việc sử dụng vốn huy động từ trái phiếu có phù hợp với mục đích phát hành trái phiếu hay không. Bộ Tài chính khuyến nghị nhà đầu tư cá nhân không nên mua TPDN riêng lẻ nếu không có khả năng và nguồn lực để đánh giá đầy đủ rủi ro của trái phiếu…
Nhà đầu tư cần hết sức lưu ý nguyên tắc đầu tư cơ bản là lãi suất cao sẽ đi kèm với rủi ro cao, do đó phải hết sức thận trọng đánh giá kỹ về các rủi ro… Nhà đầu tư cũng cần lưu ý việc các TCTD, công ty chứng khoán phân phối TPDN không có nghĩa là các tổ chức này đảm bảo an toàn cho việc mua trái phiếu.
Bởi các tổ chức này chỉ là DN cung cấp dịch vụ, hưởng phí dịch vụ từ DN phát hành mà không chịu trách nhiệm về việc thẩm định/đánh giá về tình hình tài chính và khả năng trả nợ của DN phát hành. Rủi ro của trái phiếu vẫn là rủi ro của DN phát hành.
