Hàng giả vẫn khiến các sàn thương mại điện tử phải 'đau đầu'

Theo bà Vũ Thị Minh Phú, Giám đốc đối ngoại Lazada Việt Nam, thương mại điện tử vẫn phát triển mạnh mẽ sau đại dịch dựa vào các yếu tố. Thứ nhất là thị trường còn nhiều dư địa phát triển với 71% người dùng Internet tại Việt Nam từng thực hiện ít nhất 1 lần mua hàng trực tuyến; 94% người dùng Việt sẽ tiếp tục sử dụng các dịch vụ số, 81% xem mua hàng trực tuyến trở thành một phần không thể thiếu trong cuộc sống hằng ngày.

Thứ hai là tầm nhìn phát triển bền vững của các doanh nghiệp thương mại điện tử. Thứ ba, các doanh nghiệp đang ngày càng coi trọng và đầu tư nhiều vào việc chuyển đổi số và kinh doanh trên thương mại điện tử.

Tuy nhiên, các chuyên gia cũng cho rằng, hiện nay, thương mại điện tử vẫn còn nhiều thách thức, với những hạn chế trong khả năng kiểm soát rủi ro liên quan đến chất lượng hàng hóa, phương thức thanh toán, thiết lập các tuyến vận chuyển linh hoạt, xử lý thủ tục thông quan hàng hóa với chi phí vận hành tối ưu....

Thực tế có không ít sàn vì chạy theo mục tiêu mở rộng thu hút được nhiều người bán trên đó nên chưa chặt chẽ các khâu kiểm soát, xác minh các loại hàng hóa. Điều này tạo ra tình trạng trong số các hàng hóa đưa lên sàn có rất nhiều mặt hàng giả, hàng nhái.

Ông Nguyễn Ngọc Dũng, Chủ tịch Hiệp hội Thương mại điện tử Việt Nam chia sẻ thêm, để bán hàng qua mạng, các đơn vị đều phải đầu tư rất nhiều. Chỉ cần một đơn hàng giao không đúng, bị "tố" trên báo chí, mạng xã hội thì phải rất lâu mới vực lại kinh doanh, nên hiện nay các đơn vị đều phải có chính sách hậu mãi, không phải "hàng mua rồi miễn đổi trả" như trước. Người tiêu dùng thậm chí có thể trả hàng khi không hài lòng, không cần là hàng kém chất lượng".

Để “lọc” hàng giả, bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng, một số sàn thương mại điện tử hiện dùng công nghệ “máy học” (một ứng dụng của trí tuệ nhân tạo AI) như: Tiki, Sendo, Chotot... Ví dụ, tại Tiki, nhờ công nghệ này mỗi tháng Tiki phát hiện hàng nghìn thương hiệu vi phạm sở hữu trí tuệ hoặc kém chất lượng và thực hiện ngăn chặn, gỡ bỏ ra khỏi sàn trước khi khách hàng mua.

Tuy nhiên, các sàn thương mại điện tử cũng thừa nhận, dù áp dụng nhiều giải pháp nhưng vẫn chưa thể ngăn chặn triệt để tình trạng hàng giả, hàng nhái. Chẳng hạn, nếu người bán cố tình khai báo gian dối thông tin, lấy hình ảnh của sản phẩm khác đăng lên sàn để “vượt” qua bộ lọc thì chỉ có thể ngăn chặn, tháo gỡ sản phẩm, khóa shop bằng phản ứng nhanh của khách hàng qua report hoặc đường dây nóng… Cùng với đó, sàn áp dụng các biện pháp lọc kết hợp AI và thủ công.

Đại diện Sendo thông tin, ước tính bộ lọc có thể lọc chính xác từ 80- 85% trường hợp hàng giả, hàng nhái và 100% với trường hợp hàng cấm theo quy định của pháp luật. Còn lại sẽ phát hiện thủ công dựa theo các mặt hàng thường bị làm giả và theo review của shop.

Để bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng, các sàn thương mại điện tử đang áp dụng chế độ đền bù cho khách hàng không may mua phải hàng giả, hàng nhái trên sàn. Theo đó, người mua thanh toán hàng hoá qua nền tảng của sàn TMĐT từ 3-7 ngày sau khi giao hàng thành công nếu không có khiếu nại của khách hàng, sàn sẽ hoàn tiền cho người bán.

Mặc dù vậy, đại diện các sàn thương mại điện tử và chuyên gia cũng cho rằng, việc ngăn chặn hàng kém chất lượng, hàng giả, hàng nhái không còn là vấn đề của một vài cá nhân, tổ chức hay công ty, mà là trách nhiệm của toàn xã hội và nhà nước.

Trước đó, theo số liệu từ Báo cáo Toàn cảnh kinh doanh sàn thương mại điện tử nửa đầu năm 2022 được trích xuất từ nền tảng số liệu của Metric.vn, trong bối cảnh thương mại điện tử Việt Nam thời kỳ hậu đại dịch Covid-19 đang trên đà phát triển vượt bậc, Việt Nam đang trở thành thị trường thương mại điện tử lớn thứ 2 tại Đông Nam Á, chỉ sau Indonesia.

Ngoài ra, nửa đầu năm 2022, phân khúc giá 200.000 - 5000.000 đồng dễ "chốt đơn" nhất trên tất cả sàn thương mại điện tử. Những sản phẩm có giá trị cao, cần sự tư vấn và bảo hành lâu dài thì người tiêu dùng vẫn ưu tiên mua sắm tại hệ thống cửa hàng, showroom uy tín.

Thương mại điện tử của Việt Nam tiếp tục dự báo tăng trưởng khả quan khi trong quý I/2022, tốc độ tăng trưởng GDP của Việt Nam dự báo sẽ tiếp tục duy trì đà tăng trưởng trong thời gian tới. Việt Nam đã và đang có những tính hiệu phục hồi kinh tế mạnh mẽ, tạo công ăn việc làm... nên cho phép kỳ vọng sẽ kéo theo chi tiêu của người tiêu dùng sẽ tăng lên.

Trên thực tế, trong một khảo sát về hành vi mua sắm trực tuyến được Lazada thực hiện với sự hợp tác của đối tác nghiên cứu thị trường Milieu Insight công bố hồi tháng 3/2022 cho thấy, 81% người Việt Nam khi được hỏi cho biết họ xem việc mua sắm trực tuyến là thói quen không thể thiếu mỗi ngày, cũng như tỷ lệ người mua sắm trực tuyến ít nhất một lần mỗi tuần đạt mức 59%. Đặc biệt, người tiêu dùng ở Việt Nam đang dành nhiều ưu ái cho các thương hiệu nội địa khi 52% người Việt được hỏi cho biết họ ưa thích lựa chọn những thương hiệu Việt.

Phong Lâm