Có nên hình sự hóa hành vi gây lũng đoạn thị trường bất động sản?

Giá đất ảo nhưng có thể thế chấp, rút tiền ngân hàng

Chiều nay (16/3), Ủy ban Thường vụ Quốc hội tổ chức chất vấn và trả lời chất vấn nhóm vấn đề thuộc lĩnh vực tài nguyên và môi trường. Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường (TN&MT) Trần Hồng Hà trực tiếp trả lời chất vấn.

Đại biểu Nguyễn Đại Thắng (Hưng Yên) đặt câu hỏi về việc đấu giá đất ở nhiều nơi có hiện tượng bắt tay ngầm, có nhiều trường hợp nhà đầu tư trả giá trên trời rồi âm thầm bỏ cọc, kết quả phiên đấu giá cao bất thường, gấp nhiều lần giá khởi điểm, điển hình như phiên đấu giá đất ở khu đô thị Thủ Thiêm (TP HCM).

Từ đó, làm nhiễu loạn thị trường, đẩy giá đất các khu vực khác lên cao, tạo sốt đất ảo, thiết lập mặt bằng giá mới khiến giải phóng mặt bằng khó khăn, gây mất trật tự an ninh xã hội.

Ông Thắng đề nghị Bộ trưởng Trần Hồng Hà cho biết giải pháp trong thời gian tới để khắc phục tình trạng nêu trên.

Trả lời câu hỏi, Bộ trưởng Trần Hồng Hà cho hay việc đấu giá đất thời gian qua không chỉ nổi lên tình trạng thổi giá mà thực tế còn dìm giá, "quân xanh, quân đỏ" tạo sự bức xúc, gây ảnh hưởng hết sức nghiêm trọng và làm biến động thị trường bất động sản, thất thoát tài sản của nhà nước.

Việc thổi giá tạo mặt bằng giá mới ảnh hưởng đến toàn bộ hệ thống kinh tế, gây ra rất nhiều hệ lụy, đặc biệt với các ngân hàng giá đấy là giá ảo nhưng có thể thế chấp, rút tiền ngân hàng là thực và ảnh hưởng an ninh, tiền tệ.

Về nguyên nhân, ông Hà cho biết nghiên cứu kỹ cho thấy nguyên nhân việc đấu giá đất đang được điều chỉnh bởi Luật đấu giá, đất đai, các quy định về thuế, tài chính. Do có nhiều luật điều chỉnh nên về quy trình, trình tự, phương thức đấu giá đất còn bất cập. Giá trị tài nguyên như đất đai không giống với các vật thể giá trị khác, do đó, phải có quy định về phương thức, trình tự đấu giá với tài sản đất đai chặt chẽ hơn.

Theo ông Hà, luật đã có quy định về điều kiện doanh nghiệp tham gia đấu giá đất, nhưng chưa quy định cụ thể về điều kiện năng lực, trách nhiệm, kinh nghiệm thực tiễn.

Có nên hình sự hóa hành vi gây lũng đoạn thị trường BĐS? 

Đặt vấn đề dấu hiệu bong bóng bất động sản, trốn thuế trong các giao dịch, đại biểu Nguyễn Thị Xuân (Đắk Lắk) đặt câu hỏi về nguyên nhân, trách nhiệm của bộ và giải pháp căn cơ. Quan điểm của bộ trưởng có nên hình sự hóa hành vi gây lũng đoạn thị trường?

Đại biểu Nguyễn Hữu Thông (Bình Thuận) nêu vấn đề xác định đấu giá đất còn bất cập, có lúc quá cao, có lúc quá thấp, vậy giải pháp khắc phục thế nào? Quy định đấu giá tiền đặt cọc 20% là thấp, chưa có chế tài xử lý doanh nghiệp bỏ cọc, thời gian thực hiện khá dài, vậy quan điểm của bộ trưởng về vấn đề này?

Trả lời câu hỏi, Bộ trưởng Trần Hồng Hà nhìn nhận có cả hiện tượng dìm giá, gây biến động thị trường, tạo giá ảo, rút ruột tiền ngân hàng và nhiều hệ lụy khác liên quan vì đất đai là đầu vào mọi dự án đầu tư, nếu nâng lên cao thì hiệu quả đầu tư sẽ không cao.

Xác định điều kiện các nhà đấu giá, trình tự thủ tục đấu giá, ông Hà cho rằng nếu thay đổi được thì việc đấu giá với quy trình cần chặt chẽ hơn, áp dụng công nghệ thông tin, tránh tình trạng gây sức ép, đe dọa, hay tình trạng móc ngoặc giữa nhà quản lý và người đấu giá. Vì vậy cần phải có chế tài răn đe hơn, kể cả hình sự, đảm bảo làm sao khi thẩm định phải căn cứ qua ngân hàng.

Liên quan đến đầu cơ đất đai, theo ông Hà là có thực, nhiều doanh nghiệp gửi tài sản của mình bằng đất, nhưng đất lên "giá như ngựa phi".

Với thổi giá, theo ông Hà, phải kiểm soát được dự án đầu tư khả thi, lộ trình dự án cho phát triển kinh tế xã hội, phân biệt phân khúc thị trường, nhu cầu bất động sản nhà ở làm phân khúc đầu tư, chứ không phải mục tiêu thu được nhiều tiền trong nhiệm kỳ này, nhiệm kỳ khác.

Về quy hoạch sử dụng đất đai cùng quy hoạch đô thị rất quan trọng nên việc làm đẩy giá là hình sự hóa còn khi đang có cơ sở thì không thể hình sự được, muốn làm phải bổ sung chế tài, xem xét hành vi nào.

"Quan điểm của tôi là không cần hình sự hóa, mà cung cầu thị trường, chủ động đưa ra nguồn đất của nhà nước cho phù hợp", ông Hà nêu.

Không bằng lòng với câu trả lời, đại biểu Tạ Văn Hạ (Quảng Nam) đề nghị bộ trưởng làm rõ hơn vấn đề đấu giá đất Thủ Thiêm, vì đây là vụ việc cụ thể, quá trình kiểm tra, giám sát, điều tra vụ việc này thế nào.

Liệu có thổi giá, nâng giá trị cổ phiếu hay làm sạch bản tài chính để vay vốn ngân hàng… thì với trường hợp Thủ Thiêm có hay không, trên thị trường có tình trạng sốt đất, có sốt ảo hay không. Về quan điểm hình sự hóa, đại biểu Hạ cho rằng có âm mưu phá hoại nền kinh tế, tại sao lại không xử lý hình sự. Chính sách định giá đất đai thế nào, định giá đất đai đã phù hợp hay chưa.

Trả lời vụ đấu giá đất ở Thủ Thiêm, ông Hà nói Chính phủ đang giao cơ quan có trách nhiệm điều tra.

Phương án được ông Hà đưa ra là người đấu giá xong phải trả tiền ngay trong 10 ngày, thay vì 90 ngày như trước đây, để cá nhân, tổ chức đấu giá thắng không đủ thời gian để trục lợi.

Về tiền đặt trước, đặt cọc hiện chỉ 5-10%, ông Hà đề nghị xem xét tăng lên, đơn vị đấu giá phải chứng minh tài chính thông qua thẩm định của cơ quan có trách nhiệm...