Tình hình giao thương kinh tế giữa Việt Nam với Nga, Ukraine như thế nào?

Nga đầu tư gần 1 tỷ USD vào Việt Nam

Theo Bộ Kế hoạch và Đầu tư, tính đến cuối tháng 2/2022, tổng vốn đăng ký các dự án đầu tư trực tiếp của Nga tại Việt Nam đạt 953 triệu USD với 151 dự án, xếp thứ 24 trong số các nước và vùng lãnh thổ đầu tư vào Việt Nam.

Đối với lĩnh vực đầu tư, Nga tập trung chủ yếu vào lĩnh vực năng lượng. Trong đó, thăm dò và khai thác dầu khí đang là một yếu tố quan trọng trong hợp tác đầu tư giữa Việt Nam và Nga. Trong số các dự án đầu tư, doanh nghiệp Nga-Việt Vietsovpetro là công ty lớn thứ 8 ở Việt Nam và sản xuất 1/3 lượng dầu của cả nước.

Trong năm 2021, tổng doanh thu từ hoạt động dầu khí của Vietsovpetro đạt hơn 1,684 tỷ USD, đạt 149% kế hoạch của năm. Trong đó, riêng phần thu ngân sách nhà nước đạt 922 triệu USD, vượt 317 triệu USD so với kế hoạch được giao.

Bên cạnh đó, nhà sản xuất khí đốt độc lập lớn nhất của Nga là Novatek đã kết hợp với tỉnh Ninh Thuận để phát triển dự án sản xuất năng lượng NLG (khí tự nhiên hóa lỏng trọng tải thấp) tích hợp tại Việt Nam. Không chỉ vậy, các tập đoàn dầu khí lớn như Gazprom và Rosneft của Nga dự kiến tham gia vào nhiều dự án tại Việt Nam vào năm 2030.

Một trong những nhà đầu tư lớn nhất của Nga tại Việt Nam là công ty điện tử ROSTEC đã và đang mở rộng đầu tư vào các lĩnh vực dân sự khác như chăm sóc sức khỏe, ô tô và công nghệ nông nghiệp.

Hiện nay, một số dự án được Nga đầu tư đang bị chậm kế hoạch do vướng lệnh cấm vận. Một trong số các dự án đó là dự án Nhiệt Điện Long Phú 1 (tổng công suất 1.200MW) đầu tư bởi Power Machines (Nga), dự án điện khí Quảng Trị (340MW) do Gazprom (Nga) tham gia đầu tư và dự án điện gió ngoài khơi Vĩnh Phong (công suất 1.000MW) kết hợp đầu tư giữa liên doanh Zarubezhneft JSC (Nga) và DEME Concessions (Bỉ).

Theo đánh giá của VnDirect, những dự án điện và dầu khí mà Nga đầu tư vào Việt Nam đều có quy mô nhỏ và đang dừng lại ở giai đoạn thăm dò tìm kiếm và chưa được triển khai tiếp. Do đó việc ngưng trệ khai thác không ảnh hưởng nhiều đến quy mô của của ngành.

Xét về khía cạnh thương mại, Nga và Việt Nam là đối tác thương mại trong nhiều năm qua. 

Số liệu từ Thương vụ Việt Nam tại Liên Bang Nga (Bộ Công Thương) cho thấy, kim ngạch xuất nhập khẩu giữa Việt Nam và Nga trong năm 2021 đạt 7,14 tỷ USD tăng 25,9% so với năm 2020 và đứng thứ 21 trong số các đối tác thương mại chính của Liên Bang Nga.

Theo đó, Việt Nam là đối tác thương mại lớn nhất của Nga trong khu vực ASEAN. Đồng thời, Việt Nam cũng là đối tác lớn thứ 5 của Nga trong các nền kinh tế APEC (sau Trung Quốc, Hoa Kỳ, Hàn Quốc và Nhật Bản).

Trong đó, kim ngạch xuất khẩu hàng hóa của Liên Bang Nga sang Việt Nam đạt 2,24 tỷ USD tăng 38,3% (đứng thứ 39 trong số các đối tác thương mại của Nga).

Kim ngạch nhập khẩu từ Việt Nam đạt 4,89 tỷ USD, tăng 20,9% so với năm 2020 (đứng thứ 12 trong các đối tác nhập khẩu chính của Nga). Việt Nam xuất siêu sang Nga 2,65 tỷ USD trong năm 2021.

Thương mại hai chiều giữa Việt Nam và Ukraine tăng 50%

Theo Bộ Kế hoạch và Đầu tư, tính đến cuối tháng 2/2022, tổng vốn đăng ký các dự án đầu tư trực tiếp của Ukraine tại Việt Nam đạt 30,03 triệu USD với 26 dự án vào Việt Nam, đứng ở vị trí thứ 69 trong số các nước và vùng lãnh thổ.

Thương mại hai chiều giữa Việt Nam và Ukraine trong năm 2021 đạt 720 triệu USD, tăng 50% so với cùng kỳ năm 2020 nhưng chỉ chiếm 0,1% tổng kim ngạch xuất nhập khẩu của Việt Nam. Trong khi đó, Việt Nam nhập siêu từ Ukraine đạt 30 triệu USD.

Các dự án mà Ukraine đầu tư vào Việt Nam tập trung chủ yếu trên các lĩnh vực vận tải kho bãi, công nghiệp chế biến, chế tạo và khoa học công nghệ. Hợp tác khoa học - công nghệ là một trong những lĩnh vực có nhiều triển vọng giữa hai nước. Một trong số các dự án đó là hợp tác nghiên cứu, thiết kế, chế tạo mẫu khinh khí cầu có điều khiển với hình dạng tối ưu và dự án cơ sở địa lý học trong quản lý và khai thác tài nguyên, bảo vệ môi trường theo lưu vực sông phục vụ mục đích phát triển bền vững.

Trên thực tế, tổng kim ngạch xuất nhập khẩu giữa Việt Nam và Ukraine hay Nga chỉ vào khoảng 7,6 tỷ USD, chiếm khoảng 1,2% trong tổng kim ngạch xuất nhập khẩu cả nước năm 2021. Điều này chứng tỏ kim ngạch xuất nhập khẩu, giao thương kinh tế của Việt Nam với các nước như Nga, Ukraine ở mức nhỏ so với tổng kim ngạch của Việt Nam.

Đánh giá về căng thẳng Nga-Ukraine ảnh hưởng đến kinh tế Việt Nam, nhiều chuyên gia dự báo, rủi ro vĩ mô thế giới nhìn chung cũng có thể gián tiếp ảnh hưởng đà phục hồi chung của nền kinh tế Việt Nam. Trong đó, nguy cơ lạm phát đang dần hiển hiện.

Về nguồn cung, các lệnh trừng phạt và tình trạng đứt gãy chuỗi cung ứng có thể dẫn đến tình trạng khan hiếm nhiều mặt hàng cơ bản, qua đó trực tiếp làm giá đầu vào của các doanh nghiệp tăng cao. Nguyên nhân vì Nga là một trong số các nước xuất khẩu mặt hàng này sang Việt Nam với kim ngạch lớn.