Tìm giải pháp cho việc quy hoạch các đường vành đai đang thực hiện dang dở

Việc quy hoạch để thực hiện các đường vành đai của TP.HCM đã có từ lâu, nhưng đến thời điểm này đều chưa triển khai hoặc thực hiện dang dở. Như đường Vành đai 2 còn thiếu 14 km để khép kín, Vành đai 3 đang chờ Quốc hội thông qua chủ trương, còn đường Vành đai 1 và Vành đai 4 vẫn chưa biết khi nào thực hiện.

Một trong những nguyên nhân khiến dự án đường Vành đai 2 TP.HCM chưa thể hoàn thành 14 km cuối cùng nằm ở hình thức đầu tư. Đoạn 1 và 2 của dự án trước đây tính thực hiện theo hình thức đối tác công tư PPP, hợp đồng BT. Tuy nhiên, loại hợp đồng này hiện loại khỏi luật PPP nên 2 dự án chuyển qua đầu tư công.

Các chuyên gia giao thông đô thị cho rằng, thay vì loay hoay giữa việc chọn hình thức đầu tư nào, nhà đầu tư hay nói cách khác là các địa phương vẫn chưa tận dụng ưu thế sẵn có.

Ông Võ Kim Cương, nguyên Phó Kiến trúc sư trưởng TP.HCM, đánh giá: "Cái lâu nay mình khó làm, chưa làm được là khai thác quỹ đất 2 bên đường. Việc này rất cần có một chính sách đất đai, chính sách tài chính đất đai nó rõ ràng hơn; phải có biện pháp nào đó để những người có đất 2 bên đường tham gia vào việc làm tuyến đường đó".

Hầu hết vốn để thực hiện các dự án đường vành đai đều rất lớn, liên quan đến nhiều địa phương. Việc triển khai, lập dự án đến khâu thi công đều mất rất nhiều thời gian và phụ thuộc vào chủ trương thông qua tại các kỳ họp Quốc hội.

Các chuyên gia cho rằng, nhiều địa phương lớn như Hà Nội hay TP.HCM đều có khả năng thu hút vốn đầu tư của các doanh nghiệp lớn để tự thực hiện. Tuy nhiên, điều khiến nhiều nhà đầu tư chưa mặn mà tham gia lại là cơ chế.

PGS.TS. Phạm Xuân Mai, chuyên gia giao thông đô thị, nhận định: "Khi có vốn thì chúng ta phải có cơ chế để nhà đầu tư cũng được hưởng lợi của người ta, chứ người ta đã là nhà đầu tư tư nhân thì có lời người ta mới làm. Giữa công và tư giải quyết thế nào. Chỗ này cũng phải để các tỉnh, các thành phố tự giải quyết, phải bằng cơ chế đặc thù".

Cũng theo các chuyên gia, chỉ đến khi thực hiện dự án đường Vành đai 3, nhiều nơi mới nhận ra, giao thông tại TP.HCM không chỉ là giao thông của thành phố, mà còn là giao thông vùng.

PGS.TS. Phạm Xuân Mai, chuyên gia giao thông đô thị, nhấn mạnh: "Vùng chính là kết nối giao thông chứ, còn những chuyện kinh tế khác là chuyện của mỗi tỉnh. Mặt khác, khi có kết nối giao thông thì mới có giao thương về kinh tế, giao thương xã hội chính là vùng nên vùng chính là giao thông vùng. Thành phố này phải đi làm việc với các tỉnh để lên được dự án giao thông vùng, kết nối ra làm sao, đường bộ thế nào, đường thủy, đường sắt thế nào".

Chỉ còn ít ngày tới, dự án đường Vành đai 3 TP.HCM sẽ được Quốc hội thông qua về mặt chủ trương. Trong kỳ họp này, không ít đại biểu Quốc hội nhìn nhận, tầm quan trọng của Vành đai 3 TP.HCM đối với sự phát triển của TP.HCM và cả vùng. Tuy nhiên, một Vành đai 3 sẽ không làm nên chuyện khi các dự đường vành đai còn lại vẫn loay hoay tìm giải pháp thực hiện.

Vừa qua, Tạp chí Kinh tế Môi trường cũng đăng tải nhiều bài thông tin, tại kỳ họp thứ 3, Quốc hội khóa XV, các đại biểu đã thảo luận về vấn đề làm đường Vành đai 3, Vành đai 4 cũng như đầu tư đất quanh những đường vành đai này. Đa số các đại biểu trong phiên thảo luận tại hội trường sáng 10/6 đã tán thành việc thực hiện 2 dự án đường vành đai này, vì đây là tuyến đường có tính chất liên kết vùng quan trọng, tạo đà cho sự phát triển kinh tế của khu vực. Một trong những vấn đề được nhiều đại biểu tranh luận là việc khai thác quỹ đất xung quanh 2 bên đường. Bởi không ít nơi, khu đất 2 bên đã tăng giá mạnh, chênh lệch cả chục lần so với trước khi mở đường.

Bùi Hằng