Rào cản tiêu thụ hàng ngàn tấn thanh long đang vào vụ thu hoạch

Tỉnh Bình Thuận là một trong những vựa thanh long lớn nhất cả nước hiện có trên 33.700 ha trồng thanh long, sản lượng khoảng 650.000 tấn quả/năm. 8 tháng đầu năm, Bình Thuận đã xuất khẩu khoảng 3.323 tấn thanh long sang các thị trường châu Á, châu Âu, châu Đại Dương. Tuy nhiên, theo ông Biện Tấn Tài- Phó Giám đốc Sở Công Thương Bình Thuận, thanh long của tỉnh chủ yếu được xuất khẩu qua đường tiểu ngạch, sản lượng xuất khẩu qua đường chính ngạch rất thấp.

Do diễn biến phức tạp của dịch COVID-19, thanh long không thể xuất khẩu tươi với số lượng lớn; chính vì vậy, nhiều cơ sở trên địa bàn tỉnh Bình Thuận đã đầu tư chế biến thanh long, với sản phẩm như nước ép thanh long, siro thanh long, rượu vang thanh long…Tuy nhiên, quy mô sản xuất nhỏ lẻ, sản phẩm chủ yếu thăm dò thị trường, chưa xuất khẩu nhiều.

Hay như tỉnh Long An có diện tích trồng thanh long 12.000 ha, sản lượng 330.000 tấn quả/năm. Ngoài thanh long truyền thống vỏ đỏ, ruột trắng, Long An còn có thanh long vỏ đỏ ruột đỏ, thanh long vỏ vàng ruột trắng chứa nhiều chất dinh dưỡng. Thanh long Long An có đặc trưng chắc thịt, vỏ mỏng, mọng nước, vị ngọt hiện chủ yếu xuất khẩu ở dạng trái tươi. Về chế biến, thanh long Long An có 1 số sản phẩm sấy khô, sấy dẻo, nước ép… chủ yếu phục vụ trong nước và một phần cho xuất khẩu. Hướng tới sản xuất bền vững, những năm gần đây, Long An ứng dụng công nghệ cao trong sản xuất nông nghiệp, trong đó có trái thanh long với chất lượng đáp ứng tiêu chuẩn từ các thị trường khó tính. Tuy nhiên, một điểm chung của Bình Thuận và Long An là đang gặp khó trong tiêu thụ do thị trường ngày càng bị siết chặt gắt gao hơn.

Sản lượng thanh long lớn nhưng khó khăn đầu ra vì ảnh hưởng của dịch COVID-19. Ảnh minh hoạ

Theo dữ liệu của Cục Xúc tiến thương mại, thị trường xuất khẩu chính của thanh long Việt Nam là Trung Quốc (chiếm tới hơn 80%) nhưng nước này cũng đang siết chặt kiểm dịch hoặc đóng biên tại một vài cửa khẩu.

Cộng với chi phí logistics tăng cao đột biến, quả thanh long Việt xuất khẩu đang chịu sự cạnh tranh từ một số nguồn cung khác từ Đài Loan, Thái Lan, Malaysia... tại thị trường xuất khẩu EU, châu Á và Mỹ.

Trong quá trình kết nối, các thương vụ Việt Nam tại nước ngoài cho biết, nhiều nhà nhập khẩu nước ngoài quan tâm phát triển nguồn cung thanh long chất lượng cao từ Việt Nam. Trong số này, Australia và Nhật là hai thị trường xuất khẩu tiềm năng quả trái thanh long Việt Nam. Đây chính là một tín hiệu đáng mừng.

Theo khuyến cáo từ lãnh đạo Cục Xúc tiến thương mại, các địa phương hạn chế tối đa mở rộng diện tích trồng thanh long, quy hoạch lại vùng trồng để gắn với chất lượng và đáp ứng các yêu cầu cụ thể của từng thị trường xuất khẩu. Mặt khác, việc đầu tư, áp dụng công nghệ, kỹ thuật sau thu hoạch nhằm nâng cao chất lượng, đa dạng chủng loại, mẫu mã sản phẩm, từ đó đáp ứng thị hiếu riêng biệt của từng nhóm đối tượng khách hàng khác nhau... cũng cần được doanh nghiệp sản xuất, chế biến xuất khẩu trong nước tính tới. Ở góc độ XTTM, cần quảng bá thanh long gắn với nhãn hiệu thương mại và nhãn hiệu chứng nhận như Global GAP, hữu cơ… để gia tăng giá trị thương hiệu quả thanh long Việt Nam nói chung và thương hiệu quả thanh long từng vùng trồng nói riêng.

Theo số liệu của Sở Công Thương Long An, sản lượng thanh long bình quân mỗi năm tại Long An khoảng 330.000 tấn. Nhãn hiệu thanh long Châu Thành của Long An đã được Cục Sở hữu trí tuệ cấp Giấy chứng nhận đăng ký chỉ dẫn địa lý. Còn thanh long Tầm Vu cũng được bảo hộ tại 5 quốc gia, là Mỹ, Pháp, Nhật, Singapore và Trung Quốc.

Còn tại Bình Thuận, có 33.750 ha trồng thanh long, trong đó 11.936 ha được chứng nhận VietGap, GlobalGAP đạt 517 ha, sản lượng bình quân 650.000 tấn quả một năm. Tỉnh này hiện có 240 cơ sở thu mua, chế biến, đóng gói thanh long và 6 cơ sở chế biến sản phẩm gia tăng từ loại quả này (thanh long sấy khô, rượu vang thanh long...)