Điểm danh các tập đoàn Việt Nam đầu tư vào bauxite tại Đắk Nông và ngành khai thác mỏ

Dự kiến đến năm 2030, Việt Nam sẽ mở rộng, nâng công suất mỏ Tây Tân Rai và mỏ Nhân Cơ đồng thời đầu tư mới các dự án khai thác mỏ tại Đắk Nông, Lâm Đồng, Bình Phước và Gia Lai.

Tiềm năng khai thác và chế biến trong lĩnh vực khoáng sản

Mới đây, Phó Thủ tướng Chính phủ Trần Hồng Hà vừa ký Quyết định 866/QĐ-TTg phê duyệt Quy hoạch thăm dò, khai thác, chế biến và sử dụng các loại khoáng sản thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050, trong đó khẳng định bô xít là khoáng sản có trữ lượng lớn, chiến lược, quan trọng ở Việt Nam.

Quy hoạch đặt mục tiêu đến năm 2030 sẽ thực hiện 19 đề án thăm dò tại Lạng Sơn, Đăk Nông, Lâm Đồng, Bình Phước và Gia Lai với mục tiêu trữ lượng đạt khoảng 1.709 triệu tấn quặng nguyên khai.

Sau khi có kết quả điều tra đánh giá địa chất tại các khu vực có triển vọng giai đoạn 2021 - 2030 sẽ xem xét thăm dò các mỏ mới được phát hiện.

Về khai thác, quy hoạch đặt mục tiêu đến 2030 duy trì đạt công suất thiết kế các mỏ hiện có, mở rộng nâng công suất mỏ Tây Tân Rai và mỏ Nhân Cơ.

Quy hoạch cũng đặt mục tiêu đầu tư mới các dự án khai thác mỏ tại Đắk Nông, Lâm Đồng, Bình Phước, Gia Lai với tổng công suất khai thác đến năm 2030 đạt khoảng 68,150 - 112,200 triệu tấn nguyên khai/năm.

Tại miền Bắc sẽ đầu tư mới 3 dự án khai thác tuyển quặng bô xít ở Lạng Sơn, Cao Bằng với tổng công suất từ 1.550.000 - 2.250.000 tấn quặng nguyên khai/năm.

Đối với các mỏ bô xít khu vực Tây Nguyên (gần khu đông dân cư) xem xét thăm dò và cấp phép khai thác sớm để thu hồi tối đa tài nguyên khoáng sản và được phép chuyển đổi mục đích sử dụng đất phục vụ phát triển kinh tế - xã hội.

Đối với các mỏ bô xít khu vực miền Bắc có chất lượng thấp, thu hồi tối đa tài nguyên khoáng sản, cải tạo nâng cao chất lượng đất trồng trọt, phục vụ nhu cầu trong nước và xuất khẩu theo sự cho phép của các cấp có thẩm quyền theo quy định pháp luật.

Khai mở kho báu bô xít của Việt Nam

Được biết, hiện 2 anh lớn trong ngành là Hòa Phát và Đức Giang đều có kế hoạch xây dựng khu phức hợp bôxit-alumin-nhôm. Dù cùng công suất alumin 2 triệu tấn nhưng tổng vốn đầu tư dự kiến của Hòa Phát cao hơn của Đức Giang tới 75%.

Tại Việt Nam, bôxit được khai thác từ các mỏ lộ thiên không sâu, có chi phí khai thác tương đối thấp. Giá alumin trung bình trong 10 năm qua của Trung Quốc là 400 USD/tấn, và tổng chi phí vận hành của Vinacomin là khoảng 300 USD/tấn khi hoạt động hết công suất như hiện tại.

Với mức giá và hiệu suất hoạt động này, Vietcap ước tính rằng Hòa Phát và Đức Giang có thể tạo ra biên lợi nhuận ròng và tỷ suất sinh lời trên vốn đầu tư (ROIC) alumin là 20%. Ngoài ra, Vietcap kỳ vọng rằng các công ty tư nhân có năng lực có thể dần tiết kiệm chi phí hơn so với Tập đoàn quốc doanh Vinacomin.

Và thật đặc biệt, Đắk Nông là tỉnh nghèo nằm ở phía Tây Nam vùng Tây Nguyên nhưng có nguồn tài nguyên đa dạng, với 218 mỏ và điểm mỏ, gồm 16 loại khoáng sản có trữ lượng lớn. Trong đó, tài nguyên lớn nhất là khoáng sản bô-xít (bauxite) với trữ lượng chiếm 2/3 tổng trữ lượng cả nước trải rộng trên hầu hết diện tích của tỉnh.

Quặng bô-xít của Đắk Nông được phân bổ ở thị xã Gia Nghĩa, các huyện Đắk G’Long, Đắk R’Lấp và Đắk Song, với trữ lượng dự đoán khoảng 5,4 tỷ tấn, trữ lượng thăm dò ước tính 2,6 tỷ tấn, hàm lượng bô xít nhôm đạt từ 35 – 40%.

Hiện chỉ có nhà máy Sản xuất alumin Nhân Cơ (đầu tư khoảng hơn 100 triệu USD) đã sản xuất 715.000 tấn alumin (năm 2020). Đây là dự án do Tập đoàn Công nghiệp Than – Khoáng sản Việt Nam (TKV) làm chủ đầu tư với nhà thầu xây dựng nhà máy khai thác là công ty Chalco, Trung Quốc.

Thời gian gần đây, tỉnh được các tập đoàn công nghiệp lớn của Việt Nam đề nghị rót hàng tỷ USD đầu tư vào ngành công nghiệp Alumin-nhôm.

Điểm danh một số tập đoàn đang đầu tư vào lĩnh vực bô xít Tây Nguyên:

1/ Tập đoàn Hòa Phát:

Dự án Alumin, công suất 2 triệu tấn Alumin /năm ; nhà máy tuyển quặng công suất 5 triệu tấn/năm ; dự án Điện phân nhôm, công suất 0,5 triệu tấn/năm và dự án Nhà máy Điện gió Hòa Phát công suất 1.500 MW xây dựng tại huyện Đắk Song và Tuy Đức.

Hòa Phát có kế hoạch tổng vốn đầu tư là 4,2 tỷ USD. Sự chênh lệch này là do Hòa Phát còn dự định xây dựng dự án nhà ở và điện gió. Theo ban lãnh đạo, dự án bauxite-nhôm của Hòa Phát vẫn đang trong giai đoạn lên kế hoạch ban đầu và có thể mất ít nhất 3-4 năm để hoàn thiện các chi tiết.

Tổng vốn đầu tư dự kiến khoảng 4,3 tỷ USD.

2/ Tập đoàn Việt Phương:

Dự án tổ hợp bô xít – alumin – nhôm Đắk Glong với diện tích 600 ha nằm trên địa bàn H.Đắk Glong, quy mô 2 triệu tấn alumin/năm ; 7 dự án điện gió thuộc huyện Tuy Đức, huyện Đắk Song và huyện Đắk Glong, tổng công suất là 690 MW và dự án Khu công nghiệp Nhân Cơ 2 diện tích 400 ha tại xã Nhân Cơ, huyện Đắk R’lấp.

Tổng vốn đầu tư dự kiến 185 triệu USD.

Được biết, CTCP Tập đoàn Việt Phương (thuộc Tập đoàn Việt Phương) đã báo cáo với Thường trực Tỉnh ủy Đắk Nông về 4 dự án đang trong quá trình khảo sát và xin chủ trương đầu tư tại tỉnh. Trong đó, có Dự án tổ hợp bô xít - alumin - nhôm Đắk Glong với diện tích 600 ha nằm trên địa bàn H.Đắk Glong, quy mô 2 triệu tấn alumin/năm.

Ngoài ra còn có 7 dự án điện gió thuộc huyện Tuy Đức, huyện Đắk Song và huyện Đắk Glong, tổng công suất là 690 MW và dự án Khu công nghiệp Nhân Cơ 2 diện tích 400 ha tại xã Nhân Cơ, huyện Đắk R’lấp. Tổng vốn đầu tư dự kiến hơn 4.200 tỷ đồng.

3/ Tập đoàn Đức Giang:

Tổ hợp nhôm Đức Giang – Đắk Nông và Nhà máy sản xuất phân bón Đức Giang – Đắk Nông.

Tổng vốn đầu tư khoảng 2,5 tỷ USD.

Đối với khu phức hợp của Đức Giang, công ty dự kiến chi tổng vốn đầu tư 2,4 tỷ USD. Vietcap ước tính giai đoạn đầu của dự án có thể cần 500 triệu USD, có thể được tài trợ mà không cần phát hành vốn cổ phần.

Được biết, Tỷ phú Đào Hữu Huyền, Chủ tịch Hội đồng quản trị Tập đoàn Hóa chất Đức Giang (Mã: DGC). Quá trình đi lên của ông Đào Hữu Huyền gắn bó mật thiết với sự phát triển của Tập đoàn Hóa chất Đức Giang, khi từng bước đưa công ty này trở thành doanh nghiệp hóa chất hàng đầu Việt Nam.

Và CTCP Tập đoàn hoá chất Đức Giang cho biết, đang nghiên cứu triển khai dự án Tổ hợp nhôm Đức Giang - Đắk Nông với tổng mức đầu tư của dự án là 57.000 tỷ đồng, khoảng 2,5 tỷ USD. Dự án Tổ hợp nhôm đã được UBND tỉnh đồng ý chủ trương nghiên cứu, khảo sát tại vị trí mỏ bô xít ở huyện Tuy Đức và Đắk Song, vị trí xây dựng Nhà máy chế biến Alumina tại xã Thuận Hà, Thuận Hạnh (Đắk Song).

Tự khai thác mỏ bôxit là điều kiện tiên quyết để có một dự án alumin hiệu quả về chi phí, theo Đức Giang. Ban lãnh đạo của Đức Giang cho biết công ty sẽ chỉ triển khai dự án alumin nếu nó có thể tự khai thác bôxit.

Trong khi tổng chi phí vận hành bôxit trung bình toàn cầu là 20 USD/tấn (theo Wood Mackenzie), giá thị trường toàn cầu là trên 50 USD/tấn. Tuy nhiên, hiệu quả chi phí của các công ty tiềm năng tại Việt Nam trong khu vực tư nhân cũng sẽ phụ thuộc vào việc có đấu thầu để xin quyền khai thác mỏ từ Nhà nước hay không, và thuế tài nguyên bôxit có được tăng lên hay không.

Tạp chí Điện tử Kinh tế Môi trường sẽ tiếp tục thông tin tới các tập đoàn đa ngành đang đầu tư vào lĩnh vực khai thác và chế biến bô xít tại Tây Nguyên.

P.V