Đặt mục tiêu 1 triệu căn đến năm 2030, khó khăn lớn nhất mà nhà ở xã hội đang đối mặt là gì?

Trong báo cáo vừa công bố của Savills về khả năng chi trả giá nhà của người Việt Nam, bà Giang Huỳnh - Phó Giám đốc, Trưởng Bộ phận Nghiên cứu và S22M Savills TP. HCM cho biết, phần lớn người dân chỉ có thể chi trả cho phân khúc nhà ở vừa túi tiền, căn hộ hạng C.

“Hiện tại, những căn hộ vừa túi tiền có giá 2 - 4 tỷ có nguồn cung khá thấp, phù hợp với khả năng chi trả của người dân. Trước đây, dòng sản phẩm 2 - 4 tỷ đồng chiếm tỷ lệ khoảng 60% trong nguồn cung của thị trường, nhưng đến 2023 chỉ chiếm khoảng 25%. Điều này đã hạn chế nguồn cung cũng như cơ hội sở hữu nhà của người dân”, vị chuyên gia dẫn chứng.

Theo bà Huỳnh, chính sách hỗ trợ của Nhà nước là mấu chốt trong việc thiết lập khả năng chi trả cho người dân trong vấn đề nhà ở. Kinh nghiệm thực tiễn của nhiều quốc gia khác nhau đã cho thấy những tác động tích cực của các giải pháp nhà ở đối với phát triển kinh tế - xã hội.

Không giống như nhà ở xã hội (NOXH) với các yêu cầu quy hoạch nghiêm ngặt và giới hạn lợi nhuận là 10%, các nhà phát triển khu vực tư nhân vẫn có khả năng xây dựng nhà ở giá rẻ để sinh lời. 

Lấy ví dụ, Trung Quốc và Ấn Độ có thị trường nhà ở giá rẻ và công nhân phát triển mạnh mẽ, sinh lợi cho các nhà đầu tư tư nhân, tuy nhiên, tại Việt Nam, các nhà phát triển đã tìm kiếm ở nơi khác và vẫn chưa khai thác được các nguồn doanh thu này.

Tại Singapore, chương trình của Ủy ban Phát triển Nhà ở (HDB), kết hợp với chính sách vay mới của Quỹ Tiết kiệm Trung ương, đã thành công nâng tỷ lệ sở hữu nhà ấn tượng xấp xỉ 90%. Ví dụ này nhấn mạnh tiềm năng của các chính sách chiến lược của Chính phủ trong việc thúc đẩy khả năng tiếp cận nhà ở.

Do vậy, nếu có thể tạo ra một môi trường thuận lợi hỗ trợ cả nhà đầu tư và người mua, Việt Nam có thể hướng tới một thị trường nhà ở giá cả phải chăng và dễ tiếp cận hơn.

Việc Chính phủ xem xét các loại thuế để hạn chế mua đầu cơ và tăng quỹ đất phát triển nhà ở giá rẻ, thể hiện cam kết thúc đẩy thị trường nhà ở ổn định và bền vững, mang lại lợi ích cho những người mua nhà tiềm năng. Việc tích hợp các cơ chế tài chính sáng tạo và xây dựng các chính sách nhà ở bền vững có khả năng biến khả năng đạt được nhà ở thành hiện thực đối với toàn bộ dân số.

Riêng đối với phân khúc NOXH, bà Giang Huỳnh cho rằng đây là vấn đề cần ưu tiên bởi giúp giải quyết các vấn đề nhà ở cho người có thu nhập thấp, kinh thích phần nào kinh tế - xã hội, tăng tốc độ giãn dân, mở rộng đô thị ra các khu vực ngoại thành, tăng tính bền vững trong quy hoạch đô thị.

“Khó khăn lớn nhất lúc này là quỹ đất dành cho NOXH, thứ 2 là vấn đề nguồn vốn, hiện tại đang dựa vào nguồn vốn công là chính, cần thêm sự hỗ trợ của khu vực tư nhân. Cần có những chính sách hiệu quả về thủ tục pháp lý dành riêng và đơn giản hóa cho các doanh nghiệp tham gia vào lĩnh vực này”, bà Huỳnh nói.

Theo Bộ Xây dựng, cả nước hiện có 108 dự án đã cấp phép xây dựng, đang triển khai thuộc đối tượng cho vay của gói ưu đãi tín dụng 120.000 tỷ đồng. Trong đó, 40 dự án đủ điều kiện vay vốn được 15 sở xây dựng địa phương lập danh mục trình UBND tỉnh công bố. Tổng mức đầu tư 40 dự án khoảng 43.707 tỷ đồng, nhu cầu vay vốn ưu đãi khoảng 18.010 tỷ đồng.

Ngoài ra, có 11 tỉnh, thành đã công bố danh mục 24 dự án đủ điều kiện vay, với tổng vốn đầu tư khoảng 31.673 tỷ đồng, nhu cầu vay vốn khoảng 12.442 tỷ đồng, tương đương 10,37% giá trị gói vay ưu đãi. Các tỉnh, TP đã công bố danh mục dự án NoXH, nhà ở công nhân đủ điều kiện vay, gồm TPHCM, Trà Vinh, Tây Ninh, Bình Dương, Hà Tĩnh, Đà Nẵng, An Giang, Bắc Giang, Kiên Giang, Bà Rịa - Vũng Tàu, Bắc Ninh và Hậu Giang.

Cũng theo Bộ Xây dựng, tính đến quý II-2023 cả nước có 294 dự án NoXH đang triển khai xây dựng, với quy mô khoảng 288.499 căn. Trong đó, chương trình phát triển NoXH cho người thu nhập thấp tại khu vực đô thị, hiện cả nước đã hoàn thành đầu tư xây dựng 34 dự án, quy mô khoảng 14.202 căn hộ. Hiện các địa phương đang tiếp tục triển khai 201 dự án với khoảng 162.227 căn; 6 dự án đủ điều kiện bán nhà ở hình thành trong tương lai với khoảng 1.892 căn.

Hà Linh (T/H)