Cần hoàn thiện khung pháp lý để tín dụng xanh phát triển

Trong giai đoạn tới, Việt Nam hiện chưa có quy định chung về tiêu chí, danh mục dự án xanh cho các ngành, lĩnh vực để làm căn cứ cho các tổ chức tín dụng xác định cấp tín dụng xanh.

Bên cạnh đó, cán bộ tín dụng gặp khó khăn trong việc thẩm định, đánh giá hiệu quả của dự án, khả năng trả nợ của khách hàng do việc cấp tín dụng xanh đòi hỏi yếu tố kỹ thuật về môi trường chuyên sâu. Việc giám sát và quản lý rủi ro đã làm cho ngân hàng gặp nhiều khó khăn khi cấp tín dụng do thiếu quy định tiêu chí, tiêu chuẩn đánh giá công cụ đo lường tác động đến môi trường. Tất cả đều tiềm ẩn rủi ro thu hồi nợ của các tổ chức tín dụng.

Được biết, nhiều ngân hàng thương mại trong nước vẫn đang chờ đợi các cơ quan liên quan của chính phủ hướng dẫn cụ thể để hoàn thiện quy định và quy trình cho vay đối với các dự án kinh tế xanh. Mặc dù nước ta đã có hướng dẫn về 12 ngành, lĩnh vực xanh, nhưng các ngân hàng cần thông tin rõ hơn về danh mục xanh với các điều kiện, tiêu chuẩn một cách rõ ràng để có thể kết nối tốt hơn nữa với các nguồn vốn đa dạng cho doanh nghiệp, nhà đầu tư tại Việt Nam.

Theo đó, việc ban hành các điều kiện, tiêu chuẩn rõ ràng cũng cũng giúp các ngân hàng thương mại huy động nguồn vốn ưu đãi từ các nước. Chính phủ nhiều nước phát triển đã cam kết hỗ trợ nguồn lực cho các dự án tăng trưởng xanh, tăng trưởng bền vững thông qua các quỹ hoặc tổ chức tín dụng. Tuy vậy, đơn vị khó huy động nguồn vốn đầy tiềm năng này một phần do việc thiếu quy định cụ thể.

Khi nguồn vốn cho vay của các ngân hàng thường là vốn huy động ngắn hạn thì để đầu tư vào các ngành, lĩnh vực xanh, đặc biệt là lĩnh vực năng lượng tái tạo, công trình xanh, thường đòi hỏi thời gian hoàn vốn dài, chi phí đầu tư lớn. Từ đó, các tổ chức tín dụng bị điều này gây khó khăn trong việc cân đối vốn và đảm bảo tỷ lệ vốn ngắn hạn cho vay trung dài hạn theo quy định. Trong bối cảnh ấy, nhiều cơ hội huy động vốn cho doanh nghiệp Việt Nam ở xu hướng tăng trưởng xanh của các tổ chức đầu tư quốc tế. Nhà đầu tư sẽ chấp nhận tài trợ và đầu tư lâu dài, khi dự án đạt tiêu chí xanh điều mà các ngân hàng thương mại không có khả năng.

Có nhiều chương trình để huy động vốn trái phiếu xanh quốc tế. Được biết, CBI là chứng nhận đang được sử dụng rộng rãi trên 30 quốc gia. Doanh nghiệp cần tìm kiếm chương trình phù hợp để huy động vốn trái phiếu xanh quốc tế.

Nước ta được xếp hạng là điểm đến đầu tư tốt nhất cho năng lượng tái tạo ở khu vực ASEAN nhờ nguồn tài nguyên sẵn có, nhu cầu về điện tăng và mục tiêu của Chính phủ đạt mức phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050. Từ trước đến nay các lĩnh vực này chủ yếu chỉ dựa vào nguồn vốn của các ngân hàng trong nước, nhưng với nhu cầu và mục tiêu lớn sẽ rất cần đến dòng vốn quốc tế.

Thế nhưng, cần phải thay đổi cũng như hoàn thiện khung pháp lý để tạo một môi trường thuận lợi hơn cho thu hút dòng vốn này. Hiện các tổ chức, định chế tài chính nước ngoài vẫn rất quan ngại những rủi ro về giảm giá điện và cắt giảm điện, rủi ro về pháp lý.

Hiện hoạt động tín dụng xanh đang được NHNN đang tiếp tục hoàn thiện khung pháp lý, ban hành thông tư hướng dẫn các tổ chức tín dụng quản lý rủi ro về môi trường trong hoạt động cấp tín dụng nhằm đáp ứng những yêu cầu của Luật Bảo vệ môi trường, hoàn thiện cơ chế chính sách hỗ trợ chuyển đổi số trong ngành ngân hàng để phát triển bền vững. Thêm vào đó, để nắm bắt được cơ hội tiếp cận với nguồn vốn tín dụng xanh cũng cần chủ động thay đổi mô hình sản xuất, kinh doanh. Bên cạnh đó, Chính phủ Việt Nam đang trong quá trình xây dựng và ban hành tiêu chí xanh với các tiêu chí và chính sách hỗ trợ cụ thể.

Bích Ngọc