Hạn chế tình trạng buôn lậu xăng dầu

Chỉ trong 9 tháng đầu năm ngành Hải quan bắt giữ được 10 vụ vi phạm liên quan đến xăng dầu. Ngày 30/9/2022, tại khu vực biển, cảng biển Hải Phòng, Hải đội Kiểm soát trên biển khu vực miền Bắc (Cục Điều tra chống buôn lậu) chủ trì, phối hợp với Đội Kiểm soát hải quan số 2 (Cục Hải quan Quảng Ninh), Đội Kiểm soát hải quan (Cục Hải quan Hải Phòng) phát hiện, bắt giữ 2 tàu có hành vi lợi dụng loại hình tạm nhập tái xuất để sang mạn trái phép hòng đưa vào nội địa tiêu thụ khoảng 200 nghìn lít dầu. Đầu tháng 12, tại Đồng Nai cũng đã xảy ra vụ án về buôn lậu xăng dầu liên tỉnh.

Nguyên nhân nào dẫn đến tình trạng buôn lậu xăng dầu?

Thị trường xăng dầu bất ổn là một trong những nguyên nhân dẫn đến hoạt động buôn bán lậu xăng dầu. Theo Tổng cục Hải quan, thời gian qua, tình hình buôn lậu, vận chuyển trái phép xăng dầu diễn biến phức tạp cả trên tuyến đường biển, đường bộ, đường sông và có chiều hướng gia tăng. Đặc biệt khi giá xăng dầu tăng và có sự chênh lệch với các nước trong khu vực, với các nước có chung đường biên giới, nguồn cung xăng dầu bị hạn chế…, các đối tượng buôn lậu sử dụng nhiều thủ đoạn tinh vi, các chiêu thức mới, hoạt động có tổ chức, khiến công tác đấu tranh, ngăn chặn gặp không ít khó khăn.

Những phương thức, thủ đoạn như hoán cải tàu cá thành tàu chở xăng dầu, ngụy trang dụng cụ trên tàu khai thác thủy sản, gia cố bồn bể trên các phương tiện xuất nhập cảnh để che đậy việc mua bán, vận chuyển xăng dầu trái phép...

Lý giải về nguồn gốc của xăng dầu lậu, kém chất lượng, GS.TS Đặng Đình Đào cho rằng: “Xăng dầu kém chất lượng có thể xuất hiện từ những vụ tai nạn xe hay lấy từ những xe hỏng,... Thị trường vận hành không đúng với quy tắc cũng là thời cơ để buôn lậu xăng dầu diễn ra. Vì khi đó nguồn cung xăng dầu trên thị trường không được kiểm soát chặt chẽ, tạo khe hở cho hoạt động buôn lậu diễn ra”.

Tuy nhiên, GS.TS Đặng Đình Đào cũng nhấn mạnh hoạt động buôn lậu xăng dầu diễn ra phức tạp trong thời gian vừa qua do cơ chế quản lý nội bộ trong hệ thống buôn bán xăng dầu nước ta chưa chặt chẽ, khiến giới buôn lậu có khả năng hoạt động. Ngoài ra, việc thị trường có nhiều biến động phức tạp như thời gian vừa qua cũng là một phần nguyên nhân dẫn đến các hoạt động buôn lậu trong kinh doanh xăng dầu diễn ra phức tạp hơn.

Giải pháp hạn chế tình trạng buôn lậu xăng dầu

Để có thể phòng chống tình trạng buôn lậu xăng dầu tại Việt Nam trong giai đoạn Tết Nguyên đán 2023, GS.TS Đặng Đình Đào đề xuất: “Cần tăng cường quản lý nội bộ hệ thống xăng dầu, làm mạnh hoạt động thực thi pháp luật. Khi phát hiện các trường hợp buôn lậu, gian lận cần xử lý thật nghiêm minh, mang tính răn đe”.

Giáo sư cũng bày tỏ cần xây dựng hệ thống pháp luật phù hợp hơn, đi vào thực tiễn cuộc sống. “Nhiều lúc, kinh tế không đi vào cuộc sống. Nên tạo điều kiện cho tiêu cực xuất hiện, làm lũng đoạn thị trường. Nhiều văn bản pháp luật không đi vào cuộc sống mà chú ý quá nhiều đến kinh tế. Nhiều cửa hàng, nhiều đơn vị không hoạt động theo quy tắc thị trường. Cần xử lý thật nghiêm các trường hợp này, siết chặt công tác quản lý để ổn định thị trường”.

Ngoài ra, để hạn chế hoạt động buôn lậu xăng dầu, ngành Hải quan tăng cường thu thập thông tin, nắm tình hình về giá xăng dầu tại nước có chung đường biên giới Việt Nam - Lào, Việt Nam - Campuchia, sử dụng đồng bộ các biện pháp nghiệp vụ, điều tra cơ bản, xây dựng các phương án, kế hoạch nghiệp vụ để phòng ngừa, kiểm soát, đấu tranh ngăn chặn hoạt động buôn lậu xăng dầu trên các tuyến biên giới đường bộ, đường biển và trên biển.

Cùng với đó, lực lượng kiểm soát hải quan tăng cường công tác tuần tra, kiểm soát phương tiện xuất, nhập cảnh, đặc biệt là phương tiện như ghe, thuyền, xà lan, ô tô… có hoặc có dấu hiệu gia cố bồn, bể, thùng chứa, cất giấu xăng dầu.

Mặt khác, cơ quan Hải quan đẩy mạnh công tác thanh tra, kiểm tra sau thông quan đối với doanh nghiệp đầu mối nhập khẩu xăng dầu nhằm ngăn chặn các hành vi vi phạm pháp luật…

Linh Chi